Ο συνάδελφος Δημήτρης Κουκουζής (ο οποίος υπηρέτησε στη Διεύθυνση Δικαστικού της τράπεζας και μάλιστα ήταν επί σειρά ετών Υποδιευθυντής) από το Λευκοχώρι Γορτυνίας, σας είναι βεβαίως γνωστός μέσα από τα πολύ όμορφα κείμενά του που προσεγγίζουν τα ήθη και τα έθιμα του τόπου μας με έναν ιδιαίτερο τρόπο, μεταφέροντάς μας με τρυφερότητα, νοσταλγία, αλλά και χιούμορ το αυθεντικό τους νόημα.
Σήμερα όμως καταπιάνεται με ένα διαφορετικό θέμα, που αφορά την αξιολόγηση και την αναγκαιότητά της – σύμφωνα με τον ίδιο – στους εργασιακούς χώρους και δη στο δημόσιο τομέα. Βεβαίως, σε αυτό εκφράζονται μόνο οι προσωπικές απόψεις του συναδέλφου και άλλωστε ο ίδιος, στο σημείωμα που συνόδευε το κείμενό του αναφέρει ότι δεν πρέπει ποτέ να προχωράμε σε γενικεύσεις. Κάποιοι θα συμφωνήσετε, άλλοι θα διαφωνήσετε, αλλά το βέβαιο είναι ότι πρόκειται για ένα θέμα που θα προκαλέσει το ενδιαφέρον των συναδέλφων. Η ιστοσελίδα μας, ως τόπος ελεύθερης ανάπτυξης ιδεών των συναδέλφων, δημοσιεύει το κείμενο και εμείς προτρέπουμε τους συναδέλφους να προβάλλουν αντίστοιχα τις δικές τους απόψεις τόσο επί του συγκεκριμένου, όσο και επί άλλων θεμάτων.
ΕΥΘΥΜΑ ΚΑΙ ΣΟΒΑΡΑ
AΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ….ΡΕΤΣΙΝΙΑ !
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Πρόσφατα συζητούσα με ένα φίλο συνταξιούχο δάσκαλο για την αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων και τον ρώτησα : πώς και κάθε πόσο σε αξιολογούσαν στην υπηρεσία σου ; H απάντησή του με τρέλανε : « Επί 35 χρόνια που υπηρέτησα σε διάφορα δημόσια δημοτικά σχολεία της χώρας, ουδείς με επιθεώρησε και ουδέποτε αξιολογήθηκα ή βαθμολογήθηκα » !!!.
– Kαι εμάς τους γονείς των παιδιών ποιός μας βεβαιώνει ότι το παιδί μας μαθαίνει γράμματα από καλό και άξιο δάσκαλο ; τόλμησα να τον ρωτήσω.
– Κανείς , με αφόπλισε. Είσαι στο έλεος του φιλότιμου και της ικανότητας του κάθε δασκάλου που θα σου τύχει στο κάθε δημοτικό σχολείο κάθε χρόνο !!
Καράφλιασα με αυτά που μου είπε και …θαύμασα τη δημοσιοϋπαλληλική αφασία.
ΜΑΘΗΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Αμέσως μου ήρθε μία φλασιά. (Το καράφλιασα και η φλασιά είναι δύο από τις συνήθεις λέξεις της νεολαίας , η οποία χρησιμοποιεί μόνο 200-300 λέξεις από το μέγα πλούτο των χιλιάδων λέξεων της γλώσσας μας). Θυμήθηκα ότι παιδιόθεν βίωσα την άμιλλα και τον συναγωνισμό . Ήδη στο Δημοτικό Σχολείο συναγωνιζόμουν τον συμμαθητή μου Συμεών Χούπα, που ήταν πρώτος στη τάξη και ήθελα να τον φτάσω. Στο Γυμνάσιο Λαγκαδίων επίσης συναγωνιζόμουν με τον συμμαθητή μου Ηλία Χειμώνα που ήθελε να με φτάσει και μου απειλούσε τα πρωτεία. Τελικά και οι τρεις μας ωφεληθήκαμε από τον ανταγωνισμό αυτό και πετύχαμε με τη πρώτη προσπάθεια στις Πανεπιστημιακές Σχολές που θέλαμε με ελάχιστο χρόνο φροντιστηρίου.
Τότε όλοι οι μαθητές αξιολογούνταν και βαθμολογούνταν από τους καθηγητές τους. Όχι μόνο στις προφορικές εξετάσεις μας αλλά και στις επίσημες δύο εξαμηνιαίες γραπτές. Είμαστε σε διαρκή αξιολόγηση και σε διαρκή μαθησιακή εγρήγορση χωρίς να κουραζόμαστε και χωρίς να δυσανασχετούμε. Το θεωρούσαμε σωστό, αναγκαίο, νόμιμο, δίκαιο και ηθικό. Στο τέλος μάλιστα της σχολικής χρονιάς οι τρεις καλύτεροι μαθητές της κάθε τάξης έπαιρναν τιμητικό έπαινο και τους καμαρώναμε !. Τότε ο έπαινος και η αριστεία καλλιεργούσαν την ευγενή άμιλλα μεταξύ των μαθητών και δεν ήταν «ρετσινιά». Έτσι όλοι θέλαμε να γίνουμε καλύτεροι και συναγωνιζόμαστε να φθάσουμε τους πρώτους μαθητές της τάξης τους. Μην το πείτε βαθμοθηρία , ούτε εντατικοποίηση της μάθησης, . Μη βιαστείτε να πείτε τάχα « σπασίκλες » τους καλούς μαθητές ούτε «φύτουλες». Οι γονείς μας, μάς έστελναν στο Γυμνάσιο με χίλιες στερήσεις για να μάθουμε γράμματα και όχι για να κάνουμε καταλήψεις με 15μελή συμβούλια και άλλα σημερινά μαθητικά «κατορθώματα». Σεβόμαστε τους καθηγητές μας, όπως και εκείνοι σέβονταν, αγαπούσαν και ενδιαφέρονταν για μας. Αλλά ας μην ηθικολογώ. Άλλο θέλω να τονίσω εδώ.
ΕΡΓΑΣΙΑΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Από το 1963 που προσλήφτηκα στην Ιονική – Λαϊκή Τράπεζα (ιδιωτικός τομέας) μέχρι το 2010 που συνταξιοδοτήθηκα επίσης με αξιολογούσαν , με επιθεωρούσαν και με βαθμολογούσαν οι αρμόδιοι αξιολογητές μου κάθε χρόνο με γραπτές αναφορές τους σε πολλά σημεία και τομείς της εν γένει υπηρεσίας μου. Βάση δε αυτής της αξιολόγησης καθοριζόταν και η μελλοντική βαθμολογική και μισθολογική μου εξέλιξη. Το ίδιο γινόταν με όλους τους υπαλλήλους της Τράπεζας. Θυμάμαι ακόμα ότι λίγο πριν συνταξιοδοτηθώ στην ηλικία των 65 ετών ( ήμουν επί 8ετία διευθυντής νομικής υπηρεσίας ιδιωτικής τράπεζας) ήλθαν το 2010 να με αξιολογήσουν κάποιοι αξιολογητές , οι οποίοι ηλικιακά ήταν παιδιά μου και δεν είχαν την εμπειρία μου. Και όμως το σεβάστηκα παρότι μου κακοφάνηκε . Έπρεπε να αποδεχθώ τον κανονισμό εργασίας του εργοδότου μου, που προέβλεπε συνεχή εκπαίδευση, τακτική αξιολόγηση και δια βίου μάθηση.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ
Σε πρόσφατη απεργία των δημοσίων υπαλλήλων (ΑΔΕΔΥ) κατά του νομοσχεδίου για την αξιολόγησή τους οι εκπαιδευτικοί (ΟΛΜΕ) πρωτοστατούσαν στη πορεία. Μάλιστα κρατούσαν μεγάλο πανό που έγραφε : « Υπουργέ απέσυρε το νομοσχέδιο για την αξιολόγησή μας ! ». Δηλαδή ούτε μία προστακτική δεν μπόρεσαν να γράψουν σωστά ! Αν είχαν αξιολογηθεί ίσως να ήξεραν καλύτερη γραμματική ! Δεν τολμούν να διανοηθούν ότι υπάρχουν και ακατάλληλοι δημόσιοι υπάλληλοι που θα πρέπει να κριθούν, να δοκιμαστούν και να αξιολογηθούν. Για να διαπιστωθεί μήπως κάποιος από αυτούς πρέπει να βελτιωθεί, να μετατεθεί, να τιμωρηθεί και γιατί όχι να απολυθεί ως ανεπαρκής ή ακατάλληλος!. Kαι μήπως πρέπει οι άξιοι και φιλόδοξοι να αμειφθούν και να προαχθούν. Όπως συμβαίνει στον ιδιωτικό τομέα. Θέλουν να κρίνουν όλους τους άλλους εργαζόμενους για την ποιότητα της δουλειάς τους και διαμαρτύρονται για τις συνέπειες της ανικανότητας και αμέλειας δημοσίων οργανισμών. Θέλουν να είναι αποδοτικές οι δημόσιες υπηρεσίες και οργανισμοί, αλλά να μην απολυθούν ή να μετατεθούν οι ακατάλληλοι δημόσιοι υπάλληλοι. Δεν θέλουν δηλαδή να κριθούν και να αξιολογηθούν οι ίδιοι. Μάλιστα έχουν βρει και την εύκολη δικαιολογία. Ότι τάχα δεν υπάρχει δίκαιο σύστημα αξιολόγησης και πρέπει να θεσμοθετηθεί μία διαδικασία που θα ορίζει ποιός θα είναι ο δίκαιος και σωστός αξιολογητής. Επί 40 χρόνια τώρα δεν μπορούν να βρουν μία κοινής αποδοχής λύση για το πώς και από ποιούς θα γίνεται η αξιολόγηση. Την οποία τάχα μου δεν την αρνούνται. Εδώ ταιριάζει η παροιμία : όποιος δεν θέλει να ζυμώσει πέντε μέρες κοσκινίζει !!
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Η αξιολόγηση στον Ιδιωτικό τομέα εφαρμόζεται και αποδίδει. Στο Δημόσιο δεν την αρνούνται αλλά και δεν την θέλουν !! Έτσι ελλείψει αξιολόγησης επικράτησε στο Δημόσιο τομέα η ήσσων προσπάθεια , η χαλαρότητα , ο εφησυχασμός και η έλλειψη ενδιαφέροντος για βελτίωση, ανάδειξη , διάκριση και αμοιβή. Οι λίγοι, φιλότιμοι αληθινοί δημόσιοι λειτουργοί είναι εξαίρεση και απλώς επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Ας όψεται το ενιαίο μισθολόγιο που το έτος 1982 καθιέρωσε το : όλοι το ίδιο είμαστε , όλοι τα ίδια στόματα έχουμε !. Τότε επήλθε « τριτοκοσμική κοινωνική ισοπέδωση και καταλύθηκε κάθε αξιοκρατική και λειτουργική ιεραρχία » κατά τον καθηγητή Χ. Γιανναρά. Οι φοιτητές στη συνέχεια το …τερμάτισαν : όχι στην εντατικοποίηση των σπουδών. Ναι στο Δημοκρατικό πέντε , ναι στην ….αιώνια φοίτηση ! Ήδη, όπως έγραψαν πρόσφατα οι εφημερίδες , από τα Πανεπιστήμια αποφοιτούν οι μισοί φοιτητές από αυτούς που εισέρχονται σε αυτά !. Όχι στην άμιλλα και τον συναγωνισμό. Η αριστεία είναι ρετσινιά διαλαλούν οι ψευτοκουλτουριάρηδες ! Η βαθμολογία …πληγώνει και δημιουργεί τάχα στους μαθητές ψυχολογικά προβλήματα προειδοποιούν οι ψυχοπαιδαγωγοί !
Με αυτά και με τούτα φτάσαμε στο μοιραίο σταθμάρχη . Που δεν θα είναι ο μοναδικός. Πολλοί τέτοιοι υπάρχουν κρυμμένοι στις ντουλάπες του Δημόσιου τομέα. Έτσι «δειλοί, μοιραίοι και άβουλοι αντάμα προσμένουμε ίσως κάποιο θάμα » (Βάρναλης) .
Δημήτρης Κουκουζής