Πρόσφατα ο Πρόεδρος της ΟΤΟΕ κ. Σταύρος Κούκος γνωστοποίησε ότι αποχωρεί από την ενεργό συνδικαλιστική δράση με μία επιστολή, στην οποία εν ολίγοις ευχαριστεί εχθρούς και φίλους. Αν και είθισται όταν αποχωρεί κάποιος αξιωματούχος από το λειτουργικό του καθήκον – και δη υψηλόβαθμος – οι φιλοφρονήσεις και οι αβρότητες να… δίνουν και να παίρνουν, εγώ, με αφορμή αυτήν την παραίτηση και καθώς προσωπικά υπηρετώ το συνδικαλιστικό, τραπεζικό κίνημα εδώ και χρόνια, δράττομαι της ευκαιρίας να αναφερθώ στην ολοκληρωτική απαξίωση της ΟΤΟΕ (η οποία έλαβε… αποκρουστικές διαστάσεις ιδιαίτερα την περίοδο της προεδρίας του κ. Κούκου).

.

Όπως έχω αναφέρει ξανά στο παρελθόν, το μόνο που έχει απομείνει πλέον από την πάλαι ποτέ κραταιά ΟΤΟΕ είναι… η πινακίδα στα γραφεία της να μας θυμίζει την ύπαρξή της… Ο Σύλλογός μας έχει αναφερθεί επανειλημμένα στην αδράνεια και αναποτελεσματικότητα (και ίσως απροθυμία;; ) της ΟΤΟΕ να αγωνιστεί για τα εντεινόμενα θέματα που αντιμετωπίζουν τη νέα χιλιετία οι τραπεζοϋπάλληλοι, τα οποία βέβαια κορυφώθηκαν – και έπεται θλιβερή συνέχεια – τη δεκαετία της κρίσης.

Εξ άλλου, η… ανυπαρξία της εξαφανισμένης Ομοσπονδίας και του Προέδρου της έγιναν σαφείς πολύ πρόσφατα, με τις εξελίξεις σχετικά με τη Cepal (και όχι μόνο), όπου όχι απλά δεν κατάφεραν να ανταποκριθούν στο ρόλο τους ως προστάτες των συναδέλφων, αλλά στην ουσία άφησαν ασύδοτη την εργοδοσία να επιβάλει όλα της τα θέλω. Και δυστυχώς δεν επρόκειτο για μία κακή παρένθεση, αλλά για τη φυσιολογική συνέχεια και επιστέγασμα της πρακτικής της προεδρίας του κ. Κούκου στην ΟΤΟΕ.

Βέβαια, ο κατήφορος είχε ξεκινήσει αρκετά χρόνια πριν την προεδρία του κ. Κούκου, όταν συμπεριφορές και πρακτικές υποβάθμισαν τη συνδικαλιστική δράση, απομάκρυναν την Ομοσπονδία από τη βάση της και την κατέστησαν αποκρουστική και αναξιόπιστη απέναντι στα μέλη της, τους χιλιάδες τραπεζοϋπαλλήλους.

 .

Το πείραμα και το τερατούργημα

Η κατάσταση που έχει πλέον διαμορφωθεί στην ΟΤΟΕ είναι συνέπεια του «πειράματος» που εξελίχθηκε τη δεκαετία του ‘90 με το «συνδικαλισμό τύπου Γκιάτη», δηλαδή την απώλεια των αγωνιστικών χαρακτηριστικών και τον εναγκαλισμό με την εργοδοσία, με αποτέλεσμα ένα τερατούργημα που έκτοτε αποτελεί το μακρύ χέρι των τραπεζών.

Το πείραμα αυτό σχεδιάστηκε, στηρίχθηκε και υλοποιήθηκε βεβαίως από την Ένωση Ελληνικών Τραπεζών, αφού εξυπηρετούσε και εξυπηρετεί άριστα τα συμφέροντά τους (σε αντίθεση με αυτά των εργαζομένων), όπως αποδείχθηκε περίτρανα με τις διαρκείς αναδιαρθρώσεις, συγχωνεύσεις και εν τέλει την απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας στον κλάδο μας.

– Το σκάνδαλο της ανακεφαλαιοποίησης

Υπενθυμίζω ότι στην αρχή της δεκαετίας της κρίσης, την εποχή της αβεβαιότητας και της κατάρρευσης, τέθηκε το ζήτημα για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Όταν μάλιστα ο τότε Πρωθυπουργός κ. Γιώργος Παναδρέου τόλμησε να μιλήσει για κρατικοποίηση, εξυγίανση και εκ νέου ιδιωτικοποίηση των ελληνικών τραπεζών, πολεμήθηκε λυσσαλέα από τις δυνάμεις που έβλεπαν με αυτήν την προοπτική να υποβαθμίζονται τα συμφέροντά τους, οδηγώντας τελικά στην καθαίρεσή του.

Δυστυχώς, τότε η ΟΤΟΕ πέταξε χωρίς ντροπή το προσωπείο της και συντάχθηκε με την Ένωση Ελληνικών Τραπεζών που απέρριπτε μετά βδελυγμίας οποιαδήποτε αναφορά σε «κρατικοποίηση». Το αποτέλεσμα της όλης υπόθεσης βέβαια ήταν το βάρος της ανακεφαλαιοποίησης να το επωμιστεί ο ελληνικός λαός και η πολυπόθητη εξυγίανση των τραπεζών να μην έρθει ποτέ!

– Απομακρυσμένη από τη βάση της και τις… εξελίξεις

Και για να μην κατηγορηθώ ως μετά Χριστόν προφήτης, υπενθυμίζω τις συνεχείς αναφορές του Συλλόγου μας στην ανεπάρκεια και ακαταλληλότητα της σύγχρονης αυτής έκδοσης της ΟΤΟΕ να ανταποκριθεί στα σημερινά προβλήματα των συναδέλφων μας, που εξ άλλου έβαλαν και το ΣΥΙΛΤΕ σε περιπέτειες, όταν πριν περίπου 4 χρόνια ο κ. Κούκος και οι «σύμβουλοί» του επιχείρησαν να αμαυρώσουν το όνομα του ιστορικού Συλλόγου μας – αλλά έλαβαν την απάντησή τους από τη δικαιοσύνη.

Ωστόσο, ας μη θεωρηθεί ότι το πρόβλημα που θέτω έχει να κάνει με κάποια εκδικητική, προσωπική αντιπαράθεση. Η πραγματικότητα είναι στυγνή: 

Ήδη, ο αριθμός των τραπεζοϋπαλλήλων σε σχέση με τη δεκαετία του ‘80 έχει μειωθεί κατά 70% κι έτσι όπως βαδίζουν οι εξελίξεις, αν δεν υπάρξει συσπείρωση στη βάση και χωρίς καμία ουσιαστική αντίδραση, είναι βέβαιο ότι το επάγγελμα του τραπεζοϋπάλληλου θα αποτελέσει… μουσειακό είδος.

Δυστυχώς, την κρίσιμη περίοδο που μεταβαλλόταν ο ρόλος και ο χαρακτήρας των τραπεζών, η ΟΤΟΕ κατά πρώτο λόγο, αλλά και οι συνδικαλιστικές ηγεσίες, βρέθηκαν εντελώς απροετοίμαστες και απέτυχαν να συνειδητοποιήσουν το μέγεθος των αλλαγών και το σαρωτικό κύμα που ήταν προ των πυλών. Αποτέλεσμα : χάθηκε η γη κάτω από τα πόδια των… τραπεζοϋπαλλήλων, αφού οι ίδιοι οι συνδικαλιστές ήταν οι μόνοι που φρόντισαν (με το αζημίωτο) να κρατήσουν τις συνδικαλιστικές απαλλαγές, προκειμένου να περνούν αβασάνιστα την ώρα τους χωρίς να τους απασχολούν όσα εξελίσσονταν. Όμως αυτή η πρακτική, όπως ήταν φυσικό, έκανε τους συναδέλφους να γυρίσουν την πλάτη στο συνδικαλισμό, συμβάλλοντας στα δεινά που επακολούθησαν.  

Και βέβαια οι δυστοπικές προβλέψεις για το μέλλον του επαγγέλματός μας, έπαψαν πλέον να αναφέρονται στο μέλλον και είναι πια πραγματικότητα στο τώρα…. Η χαριστική βολή για τους εργαζόμενους στις τράπεζες ήταν οι πρόσφατες μαζικές μετακινήσεις 600 έως 1.000 εργαζομένων ανά τράπεζα για να στελεχώσουν εταιρείες που θα διαχειριστούν τα κόκκινα δάνεια. Αυτοί οι συνάδελφοί μας (θα επακολουθήσουν κι άλλοι βεβαίως) απώλεσαν εν μία νυκτί την ιδιότητα του τραπεζοϋπαλλήλου, απώλεσαν τα ασφαλιστικά και εργασιακά τους δικαιώματα και οδηγήθηκαν σε εταιρείες που οι εργασίες και ο κύκλος λειτουργίας τους δεν είναι απεριόριστου χρονικού ορίζοντα, με συνέπεια να τίθεται σε μεγάλο κίνδυνο το εργασιακό τους μέλλον.

Σε αυτό το μείζον θέμα η ΟΤΟΕ έλαμψε δια της απουσίας της! Όχι μόνο ήταν εκκωφαντικά απούσα, όχι μόνο παρακολουθούσε τις εξελίξεις αμέριμνη και παθητικά, αλλά βρέθηκε να πανηγυρίζει κιόλας για τις «επιτυχίες» της; Πιθανώς όντως κάποιοι στην ΟΤΟΕ να θεώρησαν τη στάση της επιτυχημένη, αφού πράγματι εξυπηρετήθηκαν με τον καλύτερο τρόπο τα συμφέροντα όσων τους στηρίζουν φανερά ή πίσω από τις κουρτίνες… Ωστόσο, καταβαραθρώθηκαν τα δικαιώματα και τα συμφέροντα των συναδέλφων μας. Εξ άλλου, όπως χαρακτηριστικά είχαμε τονίσει και σε ανακοίνωση του Συλλόγου μας, όταν έχεις τέτοιους φίλους… τι να τους κάνεις τους εχθρούς!

 .

Απαραίτητη «ένεση», αλλά ο κίνδυνος «κατάρρευσης» παραμένει

Μπορεί στη σημερινή εποχή της εκμηδένισης να έχουν αλλοιωθεί και αλλοτριωθεί τα πάντα, να έχουν καταρρεύσει ιδεολογίες και συνειδήσεις, αλλά αυτό που προέκυψε στην ΟΤΟΕ, δεν μπορώ προσωπικά – όπως και πολλοί συνάδελφοι –  να το αποδεχτώ. Δεν μπορεί μία Ομοσπονδία που ήδη προπολεμικά και στη συνέχεια, αποτέλεσε σε πολλές περιπτώσεις υπόδειγμα συνδικαλιστικής δράσης (εννοείται με τα λάθη και τις παραλείψεις της) και είχε στο ενεργητικό της μεγάλες επιτυχίες που κατοχύρωσαν τα δικαιώματα των τραπεζοϋπαλλήλων, που προώθησαν τα συμφέροντά τους, που αποτέλεσαν ασπίδα προστασίας και ουσιαστικά εξύψωσαν το επάγγελμά μας ως ένα από τα πλέον αξιοσέβαστα στην ελληνική κοινωνία, να βρίσκεται σήμερα σε αυτήν την τραγική κατάσταση και να διοικείται από ανθρώπους που στη συντριπτική τους πλειονότητα είναι κατώτεροι των περιστάσεων ή εξυπηρετούν αλλότρια συμφέροντα.

Η σημερινή ΟΤΟΕ θυμίζει μία νεοκλασική κατοικία που έχει εγκαταλειφθεί στην τύχη της, δεν ενδιαφέρεται κανένας να τη στηρίξει και να την επισκευάσει και μοιραία θα έρθει η κατάρρευση. Άλλωστε στην ουσία δεν προσφέρει τίποτα στους τραπεζοϋπαλλήλους και αποτελεί μία θλιβερή ανάμνηση για όσους έχουν ζήσει αρκετά χρόνια το επάγγελμά μας και την πορεία των εξελίξεων.

Οι εξελίξεις στη διάδοχη κατάσταση παρουσιάζουν ενδιαφέρον, αφού ο κ. Γιώργος Μότσιος που ανέλαβε την προεδρία είναι ένα έντιμος συνδικαλιστικής με πολυετή εμπειρία και βεβαίως του ευχόμαστε καλή επιτυχία στο δύσκολο έργο του. Ωστόσο, δε διατηρούμε ψηλά τις ελπίδες μας για θεαματικές αλλαγές, καθόσον το πρόβλημα στην ΟΤΟΕ δεν εστιάζεται απλά στα πρόσωπα, αλλά στον πυρήνα της λειτουργίας της και της κατεύθυνσης που έχει πάρει τις τελευταίες δεκαετίες, μακριά από τη βάση της, τους συναδέλφους τραπεζοϋπαλλήλους και όσους εργάζονται για τις τράπεζες…

 .

Οργάνωση στη βάση για να περισώσουμε ό,τι προλαβαίνουμε

Πέραν της ΟΤΟΕ, δυστυχώς είναι μία πικρή αλήθεια ότι ένα μεγάλο μέρος του συνδικαλισμού έχει καταστεί απολύτως αναξιόπιστο. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμα οι… τελευταίοι των Μοϊκανών που μαχόμαστε πιστά για τα δικαιώματα των συναδέλφων. Ελπίζω και πιστεύω ότι η συνεχής οπισθοδρόμηση των εργασιακών δικαιωμάτων δημιουργεί τις συνθήκες για την αναζωπύρωση των αυθεντικών διεκδικήσεων και επομένως θα γεννήσουν και τους κατάλληλους ανθρώπους που σε συνδυασμό με την αφύπνιση της βάσης θα εκτινάξουν και πάλι το συνδικαλισμό, ώστε με αργά και σοβαρά βήματα να αποκτήσει τα χαρακτηριστικά που απαιτούνται για να ανακτήσει συν τω χρόνω την αξιοπιστία και τη δυναμική που αρμόζει σε ένα συνδικαλιστικό κίνημα που παλεύει με τα «λιοντάρια».

Σας καλώ τον καθένα ξεχωριστά να στηρίξετε αυτή τη διαδικασία, να επαναφέρετε στις μνήμες σας τις ημέρες των συλλογικών διεκδικήσεων και να συμμετάσχετε σε αντίστοιχα εγχειρήματα. Είναι ο μόνος εναλλακτικός δρόμος σε σχέση με όλους τους άλλους που οδηγούν στον γκρεμό…

Σαράντος Φιλιππόπουλος