Ανήμερα της μεγάλης γιορτής της Ορθοδοξίας του Σταυρού και λαμβάνοντας και αφορμή από την ονομαστική εορτή του αγαπημένου της γιου Σταύρου, η συνάδελφός μας Λίτσα Αναστασίου Σοφρώνη γράφει για τον συγκλονιστικό Σταυρό και την επιγραφή του στο υπέρθυρο της εισόδου του ιερού σπηλαίου στην Παναγία Σουμελά στον Πόντο. Η εκλεκτή συνάδελφος έχει μία ιδιαίτερη αφοσίωση και προσήλωση στα θέματα της θρησκευτικής πίστης και λατρείας και οι γνώσεις της αποτελούν σημείο ενδιαφέροντος και συζήτησης σε όλες τις εκδρομές του συλλόγου μας στις οποίες έχει δώσει ανελλιπώς το παρών η Λίτσα.
Παροτρύνουμε και τους υπόλοιπους συναδέλφους να μας στέλνετε προς δημοσίευση τις σκέψεις, τα ενδιαφέροντα, τους προβληματισμούς και τις συγγραφικές σας προσπάθειες και ανησυχίες, ώστε να ξεφύγουμε από τα στενά όρια μίας “ξύλινης” συνδικαλιστικής οργάνωσης και να καταστήσουμε την ιστοσελίδα της Ιονικής Ενότητας επίκεντρο της ιονικής οικογένειας και έναν πολυθεματικό πυλώνα ανταλλαγής απόψεων των συναδέλφων.
“Το πευκοκυπάρισο κεδρινό ξύλο /
του δολίου δράκοντος τέθηκε κάρα /
Σταυρός ο φύλαξ πάσης οικουμένης /
Σταυρός η ωραιότης της Εκκλησίας /
Σταυρός των βασιλέων το κραταίωμα /
Σταυρός πιστών το στήριγμα /
Σταυρός αγγέλων η δόξα /
και των δαιμόνων το τραύμα / αψ[..]»
Επιγραφή στο υπέρθυρο της εισόδου του ιερού σπηλαίου-πυρήνα της λατρείας της Θεοτόκου στην Αυτοκρατορική Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή του όρους Μελά (Μονή Σουμελά). Το καθαγιασμένο κουφάρι, ενσωματωμένο στη χαρακιά ενός μονόλιθου βράχου στις άγριες βουνοπλαγιές που κατρακυλάνε μέχρι την Τραπεζούντα, βρίσκεται σε υψόμετρο 1.200 μέτρα και απέχει 48 χλμ από την πρωτεύουσα του Ανατολικού Πόντου.
Η μεγαλογράμματη επιγραφή, από την ανακαίνιση κι επέκταση του υπόσκαφου καθολικού τον 18ο αι., αναπτύσσεται σε οκτώ αράδες δεξιά κι αριστερά του κεντρικού θέματος: ένας Σταυρός μέσα σε πλούσια διακοσμημένο κυκλικό ανάγλυφο. Ο Σταυρός έχει ξυστεί μανιωδώς μετά την ερήμωση της μονής, όταν έφυγε κι ο τελευταίος καλόγερος τον Φεβρουάριο του 1923 κι έμεινε το σεπτότερο λείψανο του ευξεινοποντιακού ελληνισμού στο έλεος των πάσης φύσεως ενόπλων. Ένα συγκλονιστικό ερείπιο, μετέωρο ανάμεσα στα ουράνια και τα πυκνά δάση της μαυροπεύκης, τις αζαλέες, τα ροδόδενδρα, τις κρανιές, τα φαράγγια, τους καταρράκτες και την ομίχλη που κατεβαίνει από τα παρχάρια (τα χλοερά λιβάδια που απλώνονται από τα 2.000 μέχρι τα 3.000 μέτρα).
«Είναι αδύνατον να μην βρεθείς σε κατάσταση έκστασης μέσα σε αυτό το σκηνικό» έγραψε ο Άγγλος ιστορικός George Finlay που πήρε το ορεινό μονοπάτι το 1850, για να ανηφορίσει μέχρι τη Σουμελά. Κι όποιος είχε την τύχη να επισκεφθεί αυτό το συγκλονιστικό ερείπιο πριν από την τουριστικοποίηση του και την πρόσφατη –και παράταιρη– αναστήλωσή του, ένοιωσε να τον συνεπαίρνει αυτή η έκσταση. Μέσα στις δροσοσταλίδες που στάζουν τα κλαδιά, ακούγοντας τη βοή του ποταμού Πυξίτη στο φαράγγι, νοιώθεις τον «δόλιο δράκοντα» συντετριμμένο από τη θεϊκή δύναμη που συμβολίζει ο Σταυρός.”
[Οι φωτογραφίες είναι της Ήβης Νανοπούλου από το ταξίδι μας στον Πόντο τον Αύγουστο του 1988. Η κάθοδος της ομίχλης άρχισε γύρω στις 10.30 το πρωί και μέχρι το μεσημέρι είχε καλύψει τα πάντα. Εμείς εκστατικοί. Στα αυτιά μας έχει μείνει μέχρι σήμερα η βοή του ποταμού και στα μάτια μας η θωριά της Σουμελά, κρεμασμένη από τον ουρανό.]