ΜΠΟΥΡΛΟΤΟ!
Μία λέξη, σαν επιφώνημα, συνδυασμένη στο ελληνικό υποσυνείδητο με μία ηθοποιό και κυρίως με τη χαρακτηριστική φωνή της που έδινε υλική υπόσταση στη λέξη αυτή!
Η Σαπφώ Νοταρά υπήρξε μία από τις πιο αναγνωρίσιμες φιγούρες του ελληνικού θεάτρου και κινηματογράφου, με φωνή χαρακτηριστική, ερμηνείες εκρηκτικές και διαπεραστικό βλέμμα. Για όσους όμως δεν το γνωρίζουν – μιας και η ίδια επέλεξε να μείνει στη σκιά της αναγνωρισιμότητάς της – η Σαπφώ Νοτάρα ήταν κάτι πολύ περισσότερο από τους ρόλους της. Ήταν μια γυναίκα που αρνήθηκε τη μικροαστική ζωή, ακολούθησε τον δρόμο της τέχνης με πάθος, αλλά και με μια πίκρα που δεν κατάφερε ποτέ να αποτινάξει.
Πίσω από την εμβληματική περσόνα της αυστηρής σπιτονοικοκυράς ή της κακόφωνης υπηρέτριας, υπήρχε μια καλλιεργημένη προσωπικότητα και μάλλον μια ψυχή ευάλωτη που επέλεξε να παραμείνει στα παρασκήνια της ζωής.
Το αφιέρωμα που ακολουθεί επιχειρεί να φωτίσει το άλλο πρόσωπο της Σαπφώς Νοταρά: όχι της ηθοποιού που όλοι θυμόμαστε, αλλά του ανθρώπου που ελάχιστοι γνώρισαν.
«Στην πραγματική ζωή δε θα υπάρχω. Θα υπάρχω όσο διαρκεί η παράσταση.»
Ήταν μια γυναίκα η οποία αποφάσισε
να γυρίσει την πλάτη της σε ένα
μικροαστικό ή αστικό τρόπο ζωής.
Τελείωσε το Πανεπιστήμιο
– από τις λίγες γυναίκες τότε –
τη Βιομηχανική Σχολή.
Δούλευε στην Τράπεζα και ξαφνικά
αποφάσισε να βγει στο Θέατρο,
αλλάζοντας το όνομά της,
αν θυμάμαι καλά ήτανε Χανδάνου.
Μου είπε ότι παρασύρθηκε
από μία επιτυχία που είχε,
όταν άρχισε να μιλάει με αυτό
το χαρακτηριστικό ύφος,
γιατί δε μιλούσε έτσι η γυναίκα,
έγινε ένας Τύπος, κι έχασα, μου λέει,
όλο το μέλλον μου και όλα τα ”νερά” μου.
Τη φωνή της τη ”δανείστηκε”
όταν ένα παιδάκι στο διάδρομο μιας
πολυκατοικίας, της είπε με άγρια φωνή:
”Σταμάτα ή πυροβολώ”.
Μόνο ως πρώτη ύλη, βέβαια,
τη χρησιμοποίησε όπως το παιδάκι,
μέχρι που η φωνή της να γίνει ένα
ολοκληρωμένο μουσικό όργανο.
Πίσω από τη βροντερή
και βραχνή φωνή της υπηρέτριας
και της σπιτονοικοκυράς,
που της έδιναν να παίξει
στον Κινηματογράφο,
υπήρχε ένα άτομο παρατημένο
από τις ανθρώπινες φιλοδοξίες
των ημερών.
Με μια παράξενη
ομορφιά και αγνότητα, που έκανε
τους ρόλους της τόσο πιστευτούς,
γιατί έδινε στις λέξεις ύλη
όταν φώναζε ”Μπουρλότο!!”
Η πλειοψηφία των συναδέλφων της
τη θεωρούσε απλά κωμικό πρόσωπο.
Οι άνθρωποι του θεάματος
δεν της φέρθηκαν καλά,
δεν εκτίμησαν το ταλέντο της,
δεν μπόρεσαν να διακρίνουν
τον αρχαίο σπαραγμό της.
Ο Γιάννης Τσαρούχης συνέλαβε
το πραγματικό της ταλέντο
και της έδωσε το ρόλο
της κορυφαίας του χορού αλλά
και όλα τα χορικά των ”Τρωάδων”.
Στις ταινίες
που έπαιζε η Σαπφώ Νοταρά,
ήταν για πολλά χρόνια
ένας ετοιμοθάνατος γελωτοποιός,
όπως σημειώνει ο ποιητής
και θεολόγος Ματθαίος Μουντές.
Και αυτό το καταλάβαινε
και αντιδρούσε απότομα
στον περίγυρό της,
ακόμα και σε περιπτώσεις
φιλικής προσέγγισης.
Όπως λέει στο βιογραφικό του
διήγημα ”Τα Σαντέ της Σαπφώς”
ο Γιώργος Μανιώτης,
(ο μόνος πνευματικός άνθρωπος
που την πλησίασε κι έγραψε γι’ αυτήν)
ήταν σαν να έλεγε στον κόσμο:
”Στην πραγματική ζωή δε θα υπάρχω.
Θα υπάρχω όσο διαρκεί η παράσταση.”
Έτσι φρόντισε να κρατήσει τον εαυτό της
αόρατο σχεδόν, μισοκρυμμένο πάντα,
στις πίσω σκιές των κτηρίων.
Το Άβατο της μοναξιάς της,
δεν το πάτησε ποτέ κανείς.
Τέτοιες μέρες, πριν σαράντα χρόνια,
έφυγε από τη ζωή η Σαπφώ Νοταρά.
ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ:
Γιώργος Μανιώτης
Αλίκη Γεωργούλη
Νίκος Θωμόπουλος
………………………………………………………………
Πηγές:
logomnimon. wordpress. com
cinemainfo. gr