Συναδέλφισσες – Συνάδελφοι,
Η σχέση θρησκείας και επιστήμης αποτελεί ένα διαχρονικό θέμα μελέτης από τα αρχαία χρόνια για φιλόσοφους, θεολόγους, επιστήμονες κ.ά.. Έχουν προταθεί διάφορες ερμηνείες της σχέσης αυτής, είτε αντιπαλότητας, είτε αρμονίας και συνεργασίας, είτε ακόμα πως δεν υπάρχει ουδεμία σχέση μεταξύ των δύο. Η σχέση αυτή και οι απόψεις επ’αυτής επίσης δεν ήταν πάντα σταθερές αλλά μεταβάλλονταν συνεχώς κάτω από την επίδραση κοινωνικοοικονομικών, πολιτικών και πολιτιστικών παραγόντων, επηρεάζοντας την καθημερινότητα των ανθρώπων.
Σήμερα σας παρουσιάζουμε την επιστολή του Άλμπερτ Αϊνστάιν για τον Θεό, τη λεγόμενη “Επιστολή του Θεού” (“God Letter”). Πρόκειται για μια προσωπική επιστολή που έγραψε ο Αϊνστάιν το 1954, λίγο πριν από το θάνατό του, προς το φιλόσοφο Έρικ Γκούτκιντ.
Σε αυτήν την επιστολή, ο Αϊνστάιν εκφράζει τις απόψεις του για την θρησκεία, τη Βίβλο, και τη φύση του Θεού, οι οποίες ήταν συχνά αντικείμενο ερμηνειών και συζητήσεων.
Ανεξάρτητα από το αν κάποιος διαφωνήσει ή όχι και εκφράσει είτε τη συμφωνία, είτε τις αντιρρήσεις, είτε τις όποιες σκέψεις του για το περιεχόμενό της, το μόνο βέβαιο ότι είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον τι πίστευε ένα από τα σημαντικά πνεύματα της ανθρώπινης ιστορίας:
Αγαπητέ κ. Γκούτκιντ,
“… Η λέξη Θεός για μένα, δεν είναι τίποτε άλλο παρά η έκφραση και το προϊόν της ανθρώπινης αδυναμίας, ενώ η Βίβλος είναι μια συλλογή αξιότιμων, αλλά ακόμη πρωτόγονων θρύλων.
Καμία ερμηνεία, όσο βαθιά και αν είναι, δεν μπορεί να το αλλάξει αυτό. Αυτές οι εξευγενισμένες ερμηνείες είναι τόσο πολύπλοκες από τη φύση τους και έχουν τόσο λίγη σχέση με το πρωταρχικό κείμενο, ώστε χάνουν τη σημασία τους.
Για μένα, η ανεξάλειπτη αλήθεια της ανθρώπινης φύσης βρίσκεται περισσότερο στην ανθρώπινη συμπόνια και στο να βοηθάει ο ένας τον άλλον παρά στις δογματικές πίστεις.
Δεν μπορώ να αντιληφθώ ένα Θεό που ασχολείται με τις πράξεις και τις τύχες των ανθρώπων…”
Με φιλικούς χαιρετισμούς,
Άλμπερτ Αϊνστάιν
Η επιστολή αυτή παρουσιάζει την κοσμοθεωρία του Αϊνστάιν, η οποία ήταν περισσότερο συγκεντρωμένη στον επιστημονικό σκεπτικισμό και τον ορθολογισμό, παρά στη θρησκεία. Αν και συχνά αναφερόταν στον Θεό ως μέρος των συζητήσεών του για το σύμπαν και τη φυσική, αυτός ο “Θεός” για τον Αϊνστάιν δεν ήταν προσωπικός ή θεολογικός, αλλά μια συμβολική έννοια που αντιπροσώπευε τους φυσικούς νόμους και την τάξη στο σύμπαν.
Η επιστολή έχει δημοπρατηθεί αρκετές φορές και έχει αποκτήσει συμβολική αξία, καθώς αποτελεί μαρτυρία της πνευματικής αναζήτησης και της κριτικής σκέψης του Αϊνστάιν, σχετικά με θέματα θρησκείας και πίστης.
