Παρά το γεγονός ότι στο παρελθόν έχω αναφερθεί ξανά στις τραγικές συνέπειες της απουσίας στρατηγικής
και σχεδιασμού για τη χώρα μας, συγκεκριμένα για το θέμα των φυσικών καταστροφών (πυρκαγιές, πλημμύρες, σεισμοί κ.λπ.) και επειδή η φετινή θερινή σεζόν δυστυχώς δεν αποτέλεσε εξαίρεση στις στάχτες που άφησαν πίσω τους οι πυρκαγιές σε όλη τη χώρα και ιδιαίτερα στο λεκανοπέδιο Αττικής, είμαι αναγκασμένος να επανέλθω σε αυτό το μείζον θέμα που άπτεται του παρόντος και του μέλλοντος της Ελλάδας και της ευζωίας των πολιτών της.
Μάλιστα, πιστεύω ότι αυτό το θέμα θα έπρεπε να βρίσκεται στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας, να γίνεται διαρκής εκπαίδευση και ενημέρωση του ελληνικού λαού, αλλά και να υπάρχει διαρκώς αναθεωρούμενος και εξελισσόμενος σχεδιασμός για την αντιμετώπιση της λαίλαπας που κατακαίει κάθε χρόνο τη χλωρίδα και την πανίδα της πατρίδας μας και τις περιουσίες των πολιτών.
Πολιτική, επικοινωνία, σχεδιασμός
Αυτό το «χρυσό» τρίπτυχο θα μπορούσε να φέρει αποτελέσματα απέναντι στις καταστροφές που βιώνουμε πλέον σταθερά κάθε καλοκαίρι.
Τίποτα από αυτά, όμως, δεν υφίσταται.
Οι πολιτικές ηγεσίες – παρά τις πρόσκαιρες τυμπανοκρουσίες – στην πραγματικότητα δε δίνουν ξεχωριστό, ειδικό βάρος στην αντιμετώπιση αυτού του μείζονος προβλήματος. Τα ΜΜΕ απασχολούνται με θέματα… lifestyle και με ό,τι τους προστάξει το συμφέρον των ολιγαρχών, ενώ οι προτεραιότητες της χώρας έρχονται σε δεύτερη μοίρα. Όσο για το σχεδιασμό, δε νομίζω να χρειάζεται να αναφέρω κάτι, όταν μία φωτιά έκαψε το ¼ του Λεκανοπεδίου ξεκινώντας από το Βαρνάβα και φτάνοντας στο… Χαλάνδρι!
Είναι αλήθεια ότι οι συνθήκες είναι πλέον πιο δύσκολες, η περιβαλλοντική κρίση και η κλιματική αλλαγή είναι δυστυχώς γεγονότα, σε πείσμα των διάφορων συνομωσιολόγων. Είναι αυτή όμως η εξέλιξη απαγορευτική ώστε να μας αναγκάζει να σηκώσουμε τα χέρια ψηλά;;; ΣΕ ΚΑΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ!
Γιατί μπορεί οι συνθήκες βεβαίως να έχουν γίνει πολύ πιο δύσκολες, ωστόσο από την εποχή του ’80, ακόμη και των αρχών της δεκαετίας του 2000, έχουν γίνει ταυτόχρονα και τεράστια επιστημονικά άλματα, που δεν επιτρέπουν τις μανιχαϊστικού τύπου ερμηνείες των φαινομένων, που στην πραγματικότητα χρησιμεύουν για να κρύψουν τα προβλήματα κάτω από το χαλί και να αποσείσουν ευθύνες από τους αρμοδίους.
Η επιστήμη έχει προοδεύσει δραματικά και στον τομέα της πυρόσβεσης, αλλά το ελληνικό δόγμα αντιμετώπισης παραμένει ακλόνητο: μείωση του πολιτικού κόστους ο κόσμος όλος να καεί! Έτσι αντί να στελεχώνεται και να εξοπλίζεται καταλλήλως η πυροσβεστική, το βάρος (και το χρήμα) δίνεται στα ΜΜΕ.
Επιπλέον, ειδικά μετά τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι έχει επικρατήσει η «ασύλληπτης ευφυΐας τακτική»… εκκένωση και άγιος ο θεός! Εκκενώνουμε τις κατοικημένες περιοχές και τις αφήνουμε να… εκτονωθούν. Μέχρι να σβήσουν από φυσικά αίτια, όπως, φερ’ ειπείν, να φτάσουν στη θάλασσα ή να σταματήσουν στο μπετόν του αστικού περιβάλλοντος. Τα δάση και οι ανθρώπινες περιουσίες δεν έχουν σημασία…
Έτσι πλέον οι φωτιές ξεσπάνε, αποτεφρώνουν την ελληνική ύπαιθρο, αλλά δεν τις βλέπουμε στις οθόνες των τηλεοράσεων, με εξαίρεση χονδροειδείς περιπτώσεις, όπως δηλαδή η πυρκαγιά στη ΒΑ Αττική που μόνο στην Ομόνοια δεν έφτασε… Στην πραγματικότητα, η δημοσιογραφική κάλυψη κινείται στα όρια της συγκάλυψης! Εφόσον δεν καίγονται άνθρωποι, αλλά ολόκληρα βουνά, όπως ο Όρβηλος – επί ένα μήνα σχεδόν! – οι πυρκαγιές θεωρούνται ειδήσεις δευτέρας διαλογής…
Στη Σάμο έπαθαν και έμαθαν!
Επομένως, μπορεί να αντιμετωπιστεί αυτό το καταστροφικό φαινόμενο;
Σαφώς και μπορεί!
Σε αυτό το σημείο, θα ανοίξω μια μεγάλη παρένθεση.
Το καλοκαίρι συνηθίζω να περνώ τις διακοπές μου στην πατρίδα της συζύγου μου, τη Σάμο. Έναν πολύπαθο νομό που έχει πληρώσει ακριβά τις φωτιές με ολοκληρωτική καταστροφή σε προηγούμενα χρόνια.
Έκτοτε αναπτύχθηκε το αίσθημα αυτοσυντήρησης στον πληθυσμό του νησιού με αποτέλεσμα να λειτουργήσει το περιβόητο ελληνικό δαιμόνιο. Οι ντόπιοι είδαν και απόειδαν με την ανυπαρξία και ανικανότητα του κρατικού μηχανισμού και πήραν την κατάσταση στα χέρια τους!
Οι 2 πυρκαγιές που αναπτύχθηκαν φέτος στην περιοχή που βρισκόμουν, αντιμετωπίστηκαν εν τη γενέσει τους, με αποτέλεσμα να μην επεκταθούν. Στις εν λόγω περιπτώσεις πράγματι υπήρξε άμεση παρέμβαση των Αρχών, ωστόσο αυτό που είναι εντυπωσιακό είναι η άμεση και άριστη (για να χρησιμοποιηθεί ο όρος μια φορά εκεί που πρέπει…) ανταπόκριση των εθελοντών και του τοπικού πληθυσμού, οι οποίοι είχαν φοβερό συντονισμό και επικοινωνία. Είναι αξιοσημείωτο ότι οι νέοι έχουν τοποθετήσει στα τρακτέρ δεξαμενές και αντλίες, αλλά και ειδικούς εκτοξευτήρες ώστε με την έναρξη της πυρκαγιάς να ενεργοποιείται ένας ισχυρός μηχανισμός άμεσης επέμβασης, παρά τις δυσκολίες που υπάρχουν λόγω της μορφολογίας του εδάφους και τους μεγάλους ορεινούς όγκους! Έτσι, το νησί έχει αναγεννηθεί από τις στάχτες του και έχει ανακτήσει μεγάλο μέρος της πυκνής βλάστησής του.
Το κλειδί είναι, βεβαίως, η άμεση επέμβαση. Συγκεκριμένα, στην πρώτη πυρκαγιά που ήταν σε πεδινό έδαφος και ενώ επικρατούσαν δύσκολες συνθήκες με δυνατό αέρα, είδα πέντε τρακτέρ με καταστροφείς να καθαρίζουν ζώνες με αποτέλεσα να φτάνει η φωτιά εκεί και να σβήνει! Μάλιστα, βρέθηκα στην ευχάριστη θέση να συμμετάσχω κι εγώ σε αυτό το μοναδικό μηχανισμό για την κατάσβεση της φωτιάς, αφού πολλοί έφτασαν στο πηγάδι στο κτήμα μας για να γεμίσουν νερό. Ήταν μία διαδικασία που με ικανοποίησε απόλυτα και εν τέλει η πυρκαγιά διήρκησε 2,5 ώρες μέχρι να σβηστεί ολοκληρωτικά. Βλέποντας αυτήν την οργάνωση και αποτελεσματικότητα, συζήτησα με αυτούς τους νέους ανθρώπους και είδα πόσο πολύ τους αγγίζει η υπόθεσης διάσωσης του τόπου τους.
Όταν κανείς βιώνει δια ζώσης τη λειτουργία αυτού του επιτυχημένου μοντέλου, δεν μπορεί παρά να αναρωτηθεί γιατί ορισμένοι από τους αρμόδιους δεν έχουν ενδιαφερθεί να το μελετήσουν προκειμένου να το υιοθετήσουν και σε άλλα σημεία της χώρας…
Ο «Ρώσος γίγαντας» που ρίχνει μία μικρή… λίμνη στη φωτιά
Έχει αναφερθεί επανειλημμένα από τους εξειδικευμένους εμπειρογνώμονες ότι η αφαίρεση των αρμοδιοτήτων κατάσβεσης από τις δασικές υπηρεσίες (που δόθηκαν κατ’ αποκλειστικότητα στην πυροσβεστική) είχε καταστροφικές συνέπειες. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι στο σχεδιασμό απαιτείται η διασύνδεση της κεντρικής υπηρεσίας με ειδικά, τοπικά σώματα άμεσης επέμβασης – όπως αυτό που έζησα στη Σάμο – δασοκομάντος που έχουν τα γνώση, τη δυνατότητα, την εμπειρία και την αποτελεσματικότητα. Η άμεση επέμβαση από όσους γνωρίζουν καλά τα εκάστοτε τοπία και τη μορφολογία τους, σε συνδυασμό με τη στήριξη από οχήματα αεροπυρόσβεσης, μπορούν πραγματικά να βελτιώσουν δραματικά τις προοπτικές κατάσβεσης μίας δασικής πυρκαγιάς.
Και αυτό με οδηγεί στο δεύτερο σημαντικό σκέλος των παρατηρήσεών μου.
Beriev: Θα ακούσετε να μιλούν για αυτό ως «Ο Ρώσος Γίγαντας» και η εμφάνισή του το επιβεβαιώνει. Αυτό το πυροσβεστικό υπερόπλο είναι τόσο εντυπωσιακό όσο και αποτελεσματικό.
Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που υποστήριζαν ότι ο ιπτάμενος γίγαντας δεν θα είναι αποτελεσματικός στην Ελλάδα, διότι το γεωγραφικό και δασικό ανάγλυφο της χώρας δεν τον ευνοεί. Ωστόσο η δράση του το 2021 στην τεράστια φωτιά της Εύβοιας νομίζω θα πρέπει να απομάκρυνε τους όποιους ενδοιασμούς.
Μιλάμε για ένα θηρίο που ζυγίζει 27.600 κιλά, μπορεί να πιάσει μέγιστη ταχύτητα 700 χιλιομέτρων την ώρα, αν και κατά την διάρκεια των επιχειρησιακών πτήσεων αυτή περιορίζεται στα 560 χιλιόμετρα/ώρα και η εμβέλειά του είναι τεράστια. Αγγίζει τα 3.300 χιλιόμετρα και αυτό διότι όταν κατασκευάστηκε πριν από περίπου 25 χρόνια, είχε σχεδιαστεί κυρίως για τις ανάγκες των αχανών εκτάσεων της Ρωσίας. Προωθείται από δύο στροβιλοκινητήρες διπλής ροής, τύπου D-436TP με μέγιστη ώση 15.000 kg.
Πιλοτάρεται από διμελές πλήρωμα, το οποίο προσεγγίζει την επιφάνεια του νερού και στη συνέχεια ανοίγει τις δεξαμενές του ώστε να τις γεμίσει και την ώρα που αυτό συμβαίνει κινείται με ταχύτητα που κυμαίνεται από 150 μέχρι 190 χιλιόμετρα την ώρα! Μέσα σε 14-15 δευτερόλεπτα περίπου, 12 τόνοι νερού (δηλαδή κάτι λιγότερο από 1 τόνος το δευτερόλεπτο) είναι διαθέσιμοι στη μάχη με τις φλόγες. Το κόστος του ανάλογα με τις προδιαγραφές που θα ζητήσει ο αγοραστής κυμαίνεται από 45 έως 70 εκατομμύρια δολάρια.
Η δυναμική και η ικανότητά του να μεταφέρει τόσο μεγάλες ποσότητες νερού το καθιστά υπεραπαραίτητο ακόμα και για τη χώρα μας με τις γνωστές ιδιαιτερότητές της. Άλλωστε, κάθε φορά που επιχειρούν τα Beriev, το ηθικό των πυροσβεστών που παλεύουν με τις φλόγες είναι πολύ ανεβασμένο, καθώς έχουν στο μυαλό τους ότι η υποστήριξη που θα λάβουν θα είναι σημαντική και κυρίως αποτελεσματική.
Η Ελλάδα της διαφθοράς και των σκανδάλων, η χώρα-προτεκτοράτο που την έχουν ρημάξει και κατακλέψει, που βρίσκεται σε μία διαρκή παρακμή και κάθε καλοκαίρι βιώνει με τραγικό τρόπο τις συνέπειες του εξαϋλωμένου κρατικού μηχανισμού και της κλιματικής αλλαγής με τις καταστροφικές πυρκαγιές, δε φρόντισε, έστω, να έχει αγοράσει και να έχει στη διάθεσή της δύο τέτοια αεροπλάνα που, όπως είδαμε τα προηγούμενα χρόνια, μπορούν να βοηθήσουν αποφασιστικά στην καταπολέμηση των καταστροφικών πυρκαγιών… Για να μην αναφερθούμε και στην κόντρα που έχει αναπτύξει με τη Ρωσία αναφορικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία, με συνέπεια η παροχή των Beriev πλέον να είναι ουσιαστικά αδύνατη, επειδή… το απαγορεύει το ΝΑΤΟ!
Αυτή είναι η σύγχρονη Ελλάδα του 2024… Ένα ξέφραγο αμπέλι αφημένο στην τύχη και στις ορέξεις αλλότριων συμφερόντων…
Δάση από δέντρα ή από… ανεμογεννήτριες;;;
Αυτό το κορυφαίο εθνικό ζήτημα στην πραγματικότητα θα έπρεπε να εντάσσεται στα θέματα παιδείας και ευαισθητοποίησης της νεολαίας από τη στοιχειώδη μέση και ανώτερη εκπαίδευση λόγω της μείζονος σημασίας του και της αναγκαιότητας αντιμετώπισής του. Δυστυχώς, σε καμία βαθμίδα εκπαίδευσης δεν αφιερώνεται χρόνος στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών. Και αυτός είναι ο πρώτος εκτροχιασμός.
Παρότι τα καταστροφικά καλοκαίρια των τελευταίων ετών έχουν καταστήσει επείγουσα την ανάγκη αντιμετώπισης του φαινομένου, δεν έχουν δοθεί τα ανάλογα κονδύλια από την Πολιτεία ώστε να θωρακιστεί ο κρατικός μηχανισμός. Η πρόληψη παραμένει υποτυπώδης και βέβαια έχουμε κι εμείς μερίδιο ευθύνης σαν λαός που δε φροντίζουμε συνήθως τα του οίκου μας, με αποτέλεσμα η χώρα να είναι μία επικίνδυνη πυριτιδαποθήκη που με την πρώτη σπίθα έρχεται η καταστροφή!
Επιπλέον, τα χρόνια των μνημονίων άφησαν πίσω τους ένα ρημαγμένο κρατικό μηχανισμό με αποψιλωμένο δυναμικό και απαρχαιωμένα, κακοσυντηρημένα μέσα. Απαιτείται περισσότερο εξειδικευμένο προσωπικό στον τομέα της πυρόσβεσης, εργαλεία και εξοπλισμός τελευταίας τεχνολογίας, αλλά και οι κατάλληλοι χειριστές.
Χρειάζονται, τέλος, τολμηρές αποφάσεις για την εναέρια θωράκιση πυροπροστασίας. Τα ψεκαστικά που επιστρατεύει η κυβέρνηση καλά είναι για να θησαυρίζουν οι επιτήδειοι και να πέφτουν κάτω από το τραπέζι οι «προμήθειες», αλλά σε μεγάλα μέτωπα δεν κάνουν τίποτα. Τα Beriev είναι απαραίτητα στη χώρα μας, γιατί διαφορετικά στο τέλος θα μείνουμε με τα λιγοστά, παλαιότερης τεχνολογίας Canadair και θα σβήνουμε τις φωτιές… με τους κουβάδες! Και, σε βάθος μιας δεκαετίας, τα μόνα δάση που θα έχουν απομείνει θα είναι τα λευκά με τις ανεμογεννήτριες…
Αλλά όταν το πολιτικό προσωπικό είναι κάτω του μετρίου, χωρίς δυνατότητες και όραμα, τα αποτελέσματα δεν μπορεί παρά να είναι αυτά που βιώνουμε τόσα χρόνια και βρισκόμαστε στην ίδια… τραγωδία θεατές. Είναι μία τεράστια ήττα η απουσία σχεδιασμού και αποτελεσματικών λύσεων σε αυτό το μείζον και διαχρονικό θέμα που αντιμετωπίζει η πατρίδα μας. Πότε επιτέλους θα κατανοήσουμε ότι πρέπει να βάλουμε το κάρο μπροστά από το άλογο; Ότι απαιτούνται εξειδικευμένοι άνθρωποι σε καίριες θέσεις, με ικανότητες, θέληση, πυγμή και όρεξη για δουλειά.
Όσο δεν πληρούνται όλες αυτές οι προϋποθέσεις, τόσο θα συνεχίζουμε να τρώμε τα μούτρα μας και να καταστρέφεται η όμορφη χώρα μας τα καλοκαίρια…
Σαράντος Φιλιππόπουλος