Συναδέλφισσες – Συνάδελφοι,
Η ιδιαίτερη επαφή και σύνδεση των Ιονικάριων με τον πολιτισμό και το αποτύπωμά τους στα γράμματα και τις τέχνες έχει αναλυθεί και αποδειχθεί επανειλημμένως από τις δραστηριότητές τους και την προβολή τους μέσα από την ιστοσελίδα μας.
Σήμερα, λοιπόν, θα σας παρουσιάζουμε μία ακόμα, εξόχως σημαντική, πτυχή αυτού του υπέροχου φαινομένου.
Συγκεκριμένα, αναφερόμαστε στο συνάδελφο Κωνσταντίνο Κοντό από την πανέμορφη, ακριτική Σύμη. Οι περισσότεροι ίσως δεν τον γνωρίζετε, αλλά ο συνταξιούχος συνάδελφός μας ήταν πάντα μία πολυσχιδής προσωπικότητα και απείχε σίγουρα από το να χαρακτηρίζεται ως… απλά ένας τραπεζικός υπάλληλος… 68 ετών σήμερα, αφιέρωσε ουσιαστικά ολόκληρη τη ζωή του στη συλλογή γλωσσικού, λαογραφικού, μουσικού, ιστορικού (και όχι μόνον) υλικού της ιδιαίτερης πατρίδας του, Σύμης.
Το απόσταγμα αυτού του «έργου ζωής» είναι το 2τομο Λεξικό του Συμαϊκού διαλεκτικού Ιδιώματος με τον τίτλο «ΑΝΤΙΛΕΞΙΚΟΝ ή ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΝ ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΟΥ ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΟΥ ΙΔΙΩΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΣΥΜΗΣ», το οποίο έχει έτοιμο προς έκδοση. Πρόκειται για ένα τιτάνιο έργο 1.632 σελίδων, στις οποίες περιλαμβάνονται περίπου 16.485 λήμματα (!), πολλά από τα οποία δεν συμπεριλαμβάνονται σε άλλα εκδοθέντα λεξικά και συνεπώς αυτό το έργο μπορεί να προσδώσει- επιπλέον – πλούτο στο ελληνικό λεξιλόγιο.
Είναι ένα λεξικό στα λήμματα του οποίου γίνονται σαφείς ετυμολογικές αναλύσεις, κυρίως σε λέξεις οι οποίες (και πανελλήνια) θεωρούνται τουρκικές ή ενετικές ή λατινικές ή αραβικές κ.ά., που τελικώς όμως ανάγονται ή πιθανότατα ανάγονται στην αρχαία ελληνική και ιδίως την δωρική διάλεκτο αλλά και αιολική, αττική κ.λπ.
Το κόστος βέβαια για την έκδοση ενός τόσο μεγάλου (και σε σπουδαιότητα, αλλά και σε… έκταση) πονήματος, όπως γίνεται κατανοητό, είναι σημαντικό και ο συνάδελφος καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την έκδοση και κυκλοφορία του, αφού, μάλιστα, αναμένεται εναγωνίως από τον περισσότερο κόσμο της Σύμης και μη.
Για την τεράστια σημασία του έργου του συναδέλφου άλλωστε, σας παρουσιάζουμε την κριτική παρουσίαση του πονήματος από τη συγγραφέα, ιστορικό, αρχαιολόγο και διδάκτορα του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, κ. Αγάπη Καρακατσάνη:
“Ξεφυλλίζω σελίδες από το Λεξικό του Συμαϊκού Ιδιώματος του Κώστα Κοντού και δεν θέλω ούτε μπορώ να το αφήσω στην άκρη, όχι μόνον από περιέργεια για τις λέξεις και το παρελθόν τους. Με τον τρόπο του σου επιβάλλεται· είναι συναρπαστικό και γοητευτικό. Ένα λεξικό είναι χρησιμότατο και απολύτως απαραίτητο, ιδιαίτερα για το γλωσσικό ιδίωμα ενός μικρού νησιού, όπως η Σύμη, σε μια θάλασσα επικίνδυνη, πολυσύχναστη από εμπόρους και κατακτητές. Οι διαδοχικοί κυρίαρχοί του (η Ρωμαϊκή, η Βυζαντινή και η Οθωμανική Αυτοκρατορία), οι αδιάλειπτοι δεσμοί του με την Μικρά Ασία και τον αραβικό κόσμο, αργότερα οι σχέσεις με τη Δύση, κυρίως με την Βενετία, οι μετακινήσεις πληθυσμών σε περιόδους ανωμαλίας και οικονομικής δυσπραγίας ιχνηλατούνται στο αρχικά δωρικό ιδίωμα του νησιού. Σ’ αυτό το καίριο σημείο η έρευνα του Κ. Κοντού είναι εξονυχιστική, αυστηρά επιστημονική, ωστόσο τα λήμματα διαβάζονται απνευστί. Σφριγούν από ζωή, γίνονται διασκεδαστικά, καθώς συνεπικουρούνται από παροιμίες, επιγραμματικές λαϊκές εκφράσεις, ακόμη και παραμύθια εν συντομία. Η ακτινογραφία της γλώσσας σαρκώνεται, γεμίζει ζωή, κινείται στο σήμερα της Σύμης. Το Λεξικό του Συμαϊκού Ιδιώματος του Κ. Κοντού, παρά το μέγεθός του, είναι κυριολεκτικά χειροτέχνημα, καρπός πολύχρονης αφοσίωσης και απίστευτης δουλειάς χωρίς οποιαδήποτε βοήθεια ή ενθάρρυνση από οπουδήποτε. Προηγήθηκε (1989) η συλλογή συμαϊκών παροιμιών και αργότερα η έκδοση σχεδόν αποκλειστικά με δικές του συμβολές, του μικρού περιοδικού ΣΥΜΗ, που ξεχωρίζει από όλα τα ελληνικά τοπικά περιοδικά, για την ποικιλία της ύλης, την ζωντανή παρουσίαση και την αισθητική της. Όταν διέκοψε την έκδοσή του, για να αφοσιωθεί στην σύνθεση του λεξικού που ονειρευόταν, έλειψε από όλους και τότε επαινέθηκε”.
Αγάπη Καρακατσάνη
Εμείς διαβεβαιώνουμε τον αγαπητό συνάδελφο ότι ο Σύλλογος θα είναι δίπλα του σε αυτή τη σημαντική προσπάθεια και θέλουμε να του απευθύνουμε τα βαθιά μας συγχαρητήρια για το έργο ζωής του και του ευχόμαστε να το εκδώσει και να έχει την επιτυχία που του αξίζει!