Συναδέλφισσες – Συνάδελφοι,
Ο συνάδελφος Δημήτρης Κουκουζής (ο οποίος υπηρέτησε στη Διεύθυνση Δικαστικού της τράπεζας και μάλιστα ήταν επί σειρά ετών Υποδιευθυντής) από το Λευκοχώρι Γορτυνίας, μας έχει προσφέρει μέσα στα χρόνια πολλά όμορφα κείμενα, κυρίως λαογραφικού χαρακτήρα που προσεγγίζουν τα ήθη και τα έθιμα του τόπου μας με έναν ιδιαίτερο τρόπο.
Σήμερα λοιπόν προσεγγίζει με το δικό του μοναδικό τρόπο, «υψηλού» επιπέδου οικονομικές έννοιες, όπως οι λεγόμενες οικονομίες κλίμακος, η μείωση του λειτουργικού κόστους, η αύξηση της αποδοτικότητας κ.λπ.. Και βεβαίως, ο τρόπος του Δημήτρη, είναι αυτός που πάντα εφαρμοζόταν παραδοσιακά από το λαό μας, όταν τα πράγματα ήταν πολύ δύσκολα και μπορεί να μη γνωρίζαμε αυτές τις έννοιες, αλλά τις κάναμε πράξη στην καθημερινότητά μας…
Το δυσάρεστο βέβαια είναι ότι αυτές οι παλαιές πρακτικές και ανάγκες, που θα θέλαμε να είχαν εκλείψει – γιατί αυτό θα σήμαινε ένα καλύτερο επίπεδο ζωής για όλους – δυστυχώς επανέρχονται, ακολουθώντας τη διαρκή κρίση που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια που μας γυρίζει δεκαετίες πίσω…
ΠΕΡΑΣΜΕΝΑ ΑΛΛΑ ΑΞΕΧΑΣΤΑ
Σκουρούλι και… απλοχωρούλι!
Έχουμε πια συνηθίσει να ακούμε ή να διαβάζουμε στις εφημερίδες διάφορα οικονομικά και φορολογικά θέματα που απασχολούν τις επιχειρήσεις, τους εμπόρους αλλά και την Εθνική Οικονομία. Ακούμε συνέχεια για οικονομίες κλίμακος, μείωση λειτουργικού κόστους, βελτίωση παρεχόμενων υπηρεσιών, ορθολογική αναδιάρθρωση της επιχείρησης και άλλα… στενάχωρα θέματα. Όλα δε αυτά πρέπει να γίνουν, όπως λένε οι οικονομικοί εγκέφαλοι, προκειμένου να μειωθεί το Δημόσιο χρέος και το έλλειμμα και να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα μέσα από την αύξηση της παραγωγικότητας και της αποδοτικότητας. Όπερ σημαίνει : λιγότερα έξοδα, περισσότερη δουλειά. Ή σφίξτε τα ζωνάρια.
Οι έννοιες όμως αυτές δεν είναι νέες, ούτε εφαρμόζονται τώρα για πρώτη φορά. Είναι παλιές και εφαρμόζονταν και …στο χωριό μας, σε κάθε νοικοκυριό. Οικονομίες κλίμακος και μείωση του λειτουργικού κόστους ήταν π.χ. να μπαλώνεις το παντελόνι ή το παπούτσι πριν το πετάξεις, να μετράς το λάδι που ρίχνεις στο φαγητό που μαγειρεύεις στον τέντζερη με την κουτάλα (προσοχή: μόνο μία κουταλιά μην πέσει παραπάνω λάδι), να τρως όλο το φαγητό σου (μην πηγαίνει «χαημένο»), το σαπούνι να μην πετιέται και ας είναι «πολυφάδι», την τελευταία «αμπουτσιά» σου να μην την αφήνεις αφάγωτη γιατί χάνεις τη …δύναμή σου κ.λπ.
Όμως κλασσική συνταγή οικονομίας κλίμακας ήταν όταν γινόταν παραγγελία στο κοντό ντρίλινο παντελόνι μας: Έπρεπε να ήταν απαραιτήτως χρώματος σκούρου (ποτέ ανοιχτόχρωμο) και μεγέθους …απλόχωρου (όπως σήμερα λέμε… λαρτζ) και τούτο ασχέτως αν ο φέρων το παντελόνι ήταν αδύνατος και το παντελόνι του … «κολύμπαγε» επάνω του.
Οι πολύτεκνες μανάδες όταν επρόκειτο να αγοράσουν ή να παραγγείλουν παντελόνια στα παιδιά τους ένα είχαν στο νου τους. Δεν τους ενδιέφερε η ποιότητα. Αυτή ήταν δεδομένη: το παντελόνι ήταν πάντοτε ντρίλινο και πάντα κοντό. Η οικονομία κλίμακος δεν επέτρεπε μακρύ, ούτε καλύτερης ποιότητας παντελόνι. Επίσης δεν τους ενδιέφερε η μάρκα του. Μπορούσε να ήταν φτιαγμένο από …μαξιλάρα, ή πανί σακούλας της ΟΥΝΤΡΑΣ. Όμως το χρώμα του έπρεπε οπωσδήποτε να ήταν σκούρο. Όπως λέμε σήμερα: «σκούρα τα πράγματα». Και τούτο για να μην λερώνεται εύκολα, να μη θέλει συνέχεια πλύσιμο οπότε λιώνει πιο γρήγορα, χαλάμε σαπούνι, ξύλα για το ζεστό νερό κλπ. Δεν είχε δε καθόλου σημασία αν συνδυαζόταν ή όχι το σκούρο χρώμα με την φανέλα ή τη μπλούζα που φορούσαμε. Ούτε αν το καλοκαίρι χρειάζονται ανοιχτόχρωμα ρούχα και όχι σκούρα που σε … «γκουσιάνε». Το σκούρο κράταγε… λέρα και άντεχε περισσότερο χρόνο στην ταλαιπωρία.
Επίσης το παντελόνι έπρεπε να ήταν ..απλοχωρούλι! Δηλαδή να φοριόταν άνετα επάνω σου και να … «πηλαλάει» στο αδύνατο κορμάκι σου. Και τούτο γιατί άμα «τρανύνεις» να μη θες άλλο παντελόνι. Έτσι όσο και αν ψηλώσεις (πράγμα σίγουρο) ή αν παχύνεις (πράγμα απίθανο) θα την βγάζεις με το ίδιο παντελόνι χωρίς να διαμαρτύρεσαι ότι «δεν σούρχεται» ή σε κόβει. Δεν υπήρχαν οικονομικά περιθώρια για αλλαγή παντελονιού και αγορά νέου. Επί πλέον το απλοχωρούλι χρησίμευε και σε κάτι άλλο ακόμα : αν μετά από μερικά χρόνια δεν «σου έκανε» γιατί πια μεγάλωσες και σε σφίγγει («ζημιά» μεγάλη αυτό για την οικιακή οικονομία), το παντελόνι μεταβιβαζόταν σαν σκυτάλη από σένα που «τράνυνες» και θέλεις άλλο στο μικρότερο αδερφό σου που και αυτός – τι «ατυχία» – είχε επίσης τρανύνει και δεν του έκανε το δικό του!
Έτσι το ίδιο σκουρούλι ντρίλινο παντελόνι, που εν τω μεταξύ είχε λόγω «πολυκαιρίας» στολιστεί με αρκετά μπαλώματα , εκεί που «έσφιγγε» το τρανό παιδί τώρα κολυμπάει μέσα του το μικρότερο χωρίς μάλιστα να παραπονιέται ή να κομπλεξάρεται ότι φοράει φορεμένο ρούχο. Με το σύστημα λοιπόν αυτό το κοντό, ντρίλινο, σκούρο και απλόχωρο παντελόνι έντυνε ένα και δύο και τρία και τέσσερα παιδιά μέχρι τελικής πτώσεως του παντελονιού ή του …παιδιού!
Στο διάστημα της ζωής του εννοείται ότι είχε επισκευασθεί πολλές φορές στις τιράντες του, στην κωλότσεπη, στις κουμπότρυπες, στο «καβάλο». Έχει μείνει πια κλασσική η παραγγελία που έδινε η μάνα μου στην ερώτηση του θείου μου του Μήτσιου «τί λογώ» παντελόνι θα μου αγόραζε από τα Τρόπαια και τι χρώμα και μέγεθος να είχε: Να είναι «σκουρούλι και απλοχωρούλι»! Το παντελόνι και η μπλούζα που φορούσαμε καθαρά την Κυριακή έβγαιναν από πάνω μας το ερχόμενο Σάββατο καταταλαιπωρημένα από τη χρήση μιας εβδομάδας. Μ’ αυτά κυκλοφορούσαμε μ’ αυτά κοιμόμασταν. Σώβρακο, κάλτσες φορέσαμε αργότερα όταν μεγαλώσαμε και πήγαμε στο Γυμνάσιο. Κορίτσι είσαι ρε, που φοράς βρακί, λέγαμε γελώντας σε όποιο παιδί «τολμούσε» να πολιτιστεί και να αγοράσει σώβρακο. Για πυτζάμες ας μη γίνεται λόγος.
Λοιπόν τώρα με την ενεργειακή και την διαρκή οικονομική κρίση και το διεθνή ανταγωνισμό χρειάζεται αυξημένη παραγωγικότητα και αποδοτικότητα στα προϊόντα και τις υπηρεσίες μας . Προπαντός χρειάζεται οικονομία κλίμακος και λιτότητα !
Γι’ αυτό παραγγείλατε: το παντελόνι σας να είναι σκουρούλι και απλοχωρούλι!
Δημήτρης Κουκουζής