Η παγκόσμια οικονομία βιώνει μια παρατεταμένη περίοδο οικονομικών κραδασμών και πολλαπλών κρίσεων με τις εκτιμήσεις για τουλάχιστον τα δύο επόμενα έτη να καταγράφουν επιβράδυνση ή ακόμα ύφεση του ρυθμού ανάπτυξης στις περισσότερες οικονομίες.
Η ραγδαία αύξηση του πληθωρισμού, εξαιτίας κυρίως της ενεργειακής κρίσης, αλλά και ως απόρροια της πανδημικής κρίσης, με τις διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα έχουν δημιουργήσει ένα σύνθετο μίγμα οικονομικών και πολιτικών συνθηκών.
Για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού χρειάζεται ένας συνδυασμός σωστής δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής. Δυστυχώς οι ιθύνοντες-υπεύθυνοι χάραξης των πολιτικών- έχουν επιλέξει για τον περιορισμό των πληθωριστικών πιέσεων μόνο μέτρα νομισματικής πολιτικής και το τελευταίο έτος έχουμε ραγδαία αύξηση των βασικών επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες (η ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα – ΕΚΤ σε διάστημα μικρότερο των πέντε μηνών έχει προβεί σε αύξηση των βασικών επιτοκίων συνολικά κατά 2,5%) και αναμένονται οι προβλεπόμενες αυξήσεις στο επόμενο διάστημα κατά 1,25%. Όμως η άνοδος των βασικών επιτοκίων συμπαρασύρει αναπόφευκτα και τα τελικά επιτόκια των στεγαστικών, καταναλωτικών και επιχειρηματικών δανείων, σε μία περίοδο όπου το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών περιορίζεται, ενώ τα λειτουργικά έξοδα των επιχειρήσεων αυξάνονται ραγδαία.
Συνεπώς η αύξηση των δόσεων στα στεγαστικά/επιχειρηματικά δάνεια των συναδέλφων συνταξιούχων, και ιδιαίτερα για τους οικονομικά ασθενέστερους, έχει ως αποτέλεσμα την αδυναμία εξόφλησης των υποχρεώσεών τους.
Αυτό εγκυμονεί κινδύνους τόσο για την επιβίωση των συναδέλφων και την προστασία της Α΄ κατοικίας τους, όσο και για την λειτουργία της Τράπεζας αφού υπάρχει η πιθανότητα αύξησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) λόγω της αδυναμίας των συναδέλφων μας να ανταπεξέλθουν στις αυξημένες δόσεις έως και 30% των δανείων τους.
Είναι δε γνωστό ότι ο ελληνικός λαός στήριξε, παρά τις αντίξοες συνθήκες (μνημόνια-μείωση μισθών και συντάξεων), την προσπάθεια των Τραπεζών για τη μείωση των κόκκινων δανείων που είχαν δημιουργηθεί, κυρίως λόγω της ασύστολης πρακτικής των Τραπεζών κατά τη χορήγησή τους, αλλά και των περικοπών στα εισοδήματα την περίοδο των μνημονίων.
Οι συναλλακτικές σχέσεις που αναπτύχθηκαν στο πεδίο του Ελληνικού Τραπεζικού Συστήματος τουλάχιστον τα τελευταία 15 χρόνια πόρρω απέχουν από μία ορθολογική δραστηριότητα που επιδιώκει να μεγιστοποιεί τα πλεονεκτήματα και να ελαχιστοποιεί τα μειονεκτήματα. Είναι πλέον εμφανής στη χώρα μας η αντίφαση που υπάρχει μεταξύ της επιχειρηματικής δράσης των Τραπεζών και της ορθολογικότητας που πρέπει να διέπει ένα ιδεώδες Τραπεζικό σύστημα που λειτουργεί σε συνθήκες ελεύθερης αγοράς, όταν μάλιστα η δράση τους αυτή έχει ήδη εκδηλώσει παθογενή χαρακτηριστικά (έλλειψη ελεύθερου ανταγωνισμού, τραπεζικός αποκλεισμός εκατοντάδων χιλιάδων επιχειρήσεων για δανεισμό, προστατευτικό νομοθετικό πλαίσιο στην ποινική δίωξη της Τραπεζικής απιστίας και απάτης κ. λπ.).
Εκεί όμως που ο ανορθολογισμός του Τραπεζικού συστήματος εκδηλώνεται σε όλο του το μεγαλείο είναι ο τομέας διαχείρισης των λεγόμενων «κόκκινων δανείων» που τα τελευταία χρόνια χαρακτηρίζεται από μια άνευ προηγουμένου μεταβίβαση μη εξυπηρετούμενων δανείων (κόκκινα) αντί ασήμαντου τιμήματος (που κυμαίνεται στο 5-10% της αξίας τους) σε εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις (ΕΔΑ @ ΔΠ), τα γνωστά FUNDS.
Τα ενυπόθηκα ακίνητα των δανείων αυτών βγαίνουν σε πλειστηριασμό με πρωτοβουλία των FUNDS προκειμένου να εισπραχθεί το 100% της αρχικής αξίας των δανείων (πλέον δεδουλευμένων τόκων) και όχι το αρχικό ποσό της κτήσης τους πλέον εύλογου ποσοστού κέρδους.
Αυτή η αρπακτικότητα και η απανθρωπιά των FUNDS έχουν δικαιολογημένα προκαλέσει τη λαϊκή αγανάκτηση γιατί καταρρακώνουν κάθε έννοια αξιοπρέπειας, προσβάλλουν κάθε ηθικό και κοινωνικό σκοπό που νομιμοποιεί τη λειτουργία του εγχώριου πιστωτικού συστήματος κα παραβιάζουν δικαιϊκές αρχές που διέπουν το πεδίο των συναλλαγών, όπως τις αρχές καλής πίστης, εύνοιας προς τον οφειλέτη, διαφάνειας, ευθύτητας, εντιμότητας και αναλογικότητας.
Αυτές οι κερδοσκοπικές μορφές επιχειρηματικής δραστηριότητας είναι αναμφίβολα εντελώς πρωτοφανείς και παράλογες που δεν έχουν καμία σχέση με την ορθολογική εκδοχή της οικονομικής δραστηριότητας ενός Τραπεζικού συστήματος που λειτουργεί σε καθεστώς ελεύθερης οικονομίας.
Πρόκειται για επιχειρηματικές προσπάθειες πρόσκτησης κερδών με ύποπτη μεθοδολογία που εντάσσονται στο πλαίσιο ενός επιθετικού, ληστρικού καπιταλισμού.
Προς τούτο επιβάλλεται κατεπειγόντως η άμεση εξέγερση της λογικής και η έμπρακτη απόδειξη από τη Διοίκηση της Τράπεζας ότι είναι γνώστης της ιδεατής διάστασης της πραγματικότητας και έχει επίγνωση ότι οποιαδήποτε μορφή παραγωγικής διαδικασίας περιλαμβάνει απαραίτητα ιδέες και οι ιδέες αυτές αξιοποιούνται για την εξυπηρέτηση τόσο της Τράπεζας όσο και των πελατών της.
Συνεπώς η Τράπεζα οφείλει να σταθεί αρωγός στην προσπάθεια για τη μη δημιουργία νέας γενιάς μη εξυπηρετούμενων δανείων και να στηρίξει τους ευάλωτους συναδέλφους, ειδικότερα δε σήμερα που παρουσιάζει αξιοσημείωτη κερδοφορία λόγω των εσόδων από τόκους χορηγήσεων και προμήθειες, ενώ τα επιτόκια καταθέσεων παραμένουν σχεδόν αμετάβλητα.
Συμπερασματικά και σε αντίκρουση της άποψης του σοφού του 20ου αιώνα Max Weber για τους τεχνοκράτες «ειδήμονες χωρίς πνεύμα, αισθησιοκράτες χωρίς καρδιά. Αυτές οι ασημαντότητες φαντάζονται πως έφτασαν σε ένα επίπεδο πολιτισμού που ποτέ πριν δεν επιτεύχθηκε».
Προτείνουμε στη Διοίκηση της Τράπεζας δέσμη μέτρων που πρέπει να υιοθετηθούν για την στήριξη των συναδέλφων συνταξιούχων δανειοληπτών ήτοι:
Ø Συμπερίληψη των συνταξιούχων συναδέλφων στη δυνατότητα που δίνει η εγκύκλιος αρ. 9/17-1-2023 –ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΑ ΔΑΝΕΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2023- για το τακτικό προσωπικό, για την αναδιάρθρωση χορηγηθέντων, υπό δυσμενέστερους όρους στεγαστικών δανείων για απόκτηση Α΄ κατοικίας.
Ø Καμία αύξηση των επιτοκίων.
Ø Η Τράπεζα να επιδοτήσει το 100% του ποσού της αύξησης των επιτοκίων, με ημερομηνία υπολογισμού από 30/6/2022 και για όσο διάστημα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα χρησιμοποιεί την αυστηρή νομισματική πολιτική για την μείωση του πληθωρισμού.
Ø Μείωση των προμηθειών (αν όχι μηδενισμό) που χρεώνει η Τράπεζα για τις υπηρεσίες της στο επίπεδο των ειδικών προμηθειών του τακτικού προσωπικού.
Ø Αύξηση των επιτοκίων καταθέσεων και ιδιαίτερα των προθεσμιακών στα επίπεδα του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Ø Συνετή διαχείριση και ευνοϊκή αντιμετώπιση των ευάλωτων συναδέλφων με δάνεια που ήδη έχουν μεταβιβαστεί στα FUNDS και
Ø Εξαίρεση από εδώ και πέρα της μεταφοράς κόκκινων δανείων ευάλωτων συναδέλφων στα προαναφερόμενα FUNDS και ευνοϊκής μεταχείρισής τους από την Τράπεζα έως ότου οι κρίσεις ξεπεραστούν και επανέλθουμε στην κανονικότητα.
Δημήτρης Γιακωβάκης