«Κατά τη νύκτα της 30ης προς την 31η Μαΐου υπεξηρέθη η επί της Ακροπόλεως κυματίζουσα γερμανική πολεμική σημαία παρ’ αγνώστων δραστών. Διενεργούνται αυστηραί ανακρίσεις. Οι ένοχοι και οι συνεργοί αυτών θα τιμωρηθώσι διά της ποινής του θανάτου» ανέφερε σε ανακοίνωση της η Κομαντατούρ, στις 31 Μαΐου 1941.

Είναι η νύχτα που ο Μανώλης Γλέζος και ο Απόστολος Σάντας θα περάσουν στην αιωνιότητα, σε αυτήν που έχει χαρακτηριστεί ως η πρώτη πράξη αντίστασης στη ναζιστική επέλαση στης Ευρώπη…

 .

Ο Μανώλης Γλέζος έμελλε να φύγει από τη ζωή χθες, 30 Μαρτίου, σε ηλικία 98 ετών, την ίδια ημερομηνία με το φίλο και συναγωνιστή του Νίκο Μπελογιάννη… Ο πρώτος παρτιζάνος της Ευρώπης, σύμφωνα με τα λόγια του Σαρλ Ντε Γκολ, έζησε έναν αιώνα γεμάτο αγώνες, αυταπάρνηση, θυσίες, με κατορθώματα απλησίαστα για ολόκληρους λαούς… Στους ανθρώπους που θυσιάστηκαν και έδωσαν τα πάντα για την πατρίδα, οφείλουμε να υποκλινόμαστε και να τους τιμούμε σαν πραγματικούς ήρωες – γιατί αυτό ακριβώς είναι.

Ο θάνατός του σηματοδοτεί το τέλος μιας ολόκληρης εποχής. Ο Μανώλης Γλέζος για τους παλιούς είναι ο ήρωας της Εθνικής Αντίστασης. Είναι ο τολμηρός νέος που μαζί με το Λάκη Σάντα κατέβασαν τη ναζιστική σημαία από την Ακρόπολη. Για τους νεότερους είναι ο αγωνιστής ο οποίος από τα μετερίζια της Αριστεράς, προσπάθησε να κάνει καλύτερο τον κόσμο. Η προσπάθειά του αυτή, η αγωνιστική του διάθεση μέχρι τα στερνά του, αναγνωρίστηκε από όλους. Ο Γλέζος μπορεί να είχε πολιτικούς και ιδεολογικούς αντίπαλους, όμως, δεν είχε εχθρούς. Κι αυτό είναι που τον κάνει πιο σημαντικό. Η παλλαϊκή αναγνώριση από τους σπουδαίους αγωνιστές της Αριστεράς, αλλά και της Ελλάδας. Γιατί ο Μανώλης Γλέζος με τους αγώνες του και τη ζωή του, ανήκει σε όλους τους Έλληνες ή τουλάχιστον σε όλους εκείνους που αγαπούν πραγματικά την πατρίδα, με ανιδιοτέλεια και σεβασμό για τη Δημοκρατία.

Ο Μανώλης Γλέζος έφτιαξε μια ζωή τέτοια που εμπνέει όλους εμάς. Που μας κάνει να σκεφτόμαστε ότι μπορούμε να γίνουμε μικροί ήρωες μόνο αν συνθέσουμε μια ωραία ζωή και με τις πράξεις μας κάνουμε κάτι καλό για την ανθρωπότητα, την πατρίδα μας, τον διπλανό μας ή εμάς τους ίδιους. Το αφιέρωμα που ακολουθεί είναι η ελάχιστη ένδειξη αναγνώρισης και ευγνωμοσύνης του Συλλόγου μας προς τον ήρωα Μανώλη Γλέζο που με την πορεία του άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα αγώνα και εντιμότητας και μια βαριά παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές και τον ελληνικό λαό.

Μανώλη Γλέζο, μέγιστε αγωνιστή, ευλαβικά υποκλινόμαστε στο μεγαλείο σου και σε αποχαιρετούμε. Αθάνατος!

Ο Μανώλης Γλέζος γεννήθηκε στην Απείρανθο Νάξου, το 1922 και μαζί με τον Λάκη Σάντα υπήρξαν οι πρωταγωνιστές μίας εκ των πρώτων και κορυφαίων αντιστασιακών πράξεων στην κατεχόμενη Ελλάδα την περίοδο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, κατεβάζοντας τη νύχτα της 30ής προς 31ης Μαΐου 1941 τη σημαία της Ναζιστικής Γερμανίας από τον ιστό του βράχου της Ακρόπολης, στην Αθήνα.

Μετά τον πόλεμο εργάστηκε ως δημοσιογράφος, αναλαμβάνοντας αρχισυντάκτης της εφημερίδας Ριζοσπάστης, ενώ αργότερα υπήρξε διευθυντής και της εφημερίδας Αυγής. Ωστόσο, γρήγορα συνελήφθη για τις πολιτικές τους πεποιθήσεις, φτάνοντας μάλιστα να καταδικαστεί σε θάνατο τρεις φορές. Οι συνεχείς δικαστικές του περιπέτειες μέχρι την οριστική του απαλλαγή με τη γενική αμνηστία του 1971 προκάλεσαν συχνά την αντίδραση της Ελληνικής και της διεθνούς κοινής γνώμης, ενώ βραβεύτηκε το 1962 από την ΕΣΣΔ με το Διεθνές Βραβείο Ειρήνης Λένιν.

Ο Γλέζος ασχολήθηκε ενεργά με την πολιτική. Υπήρξε βουλευτής και πρόεδρος της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς (ΕΔΑ) και αργότερα Bουλευτής και ευρωβουλευτής του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος (ΠΑΣΟΚ), Bουλευτής του Συνασπισμού της Αριστεράς, των Κινημάτων και της Οικολογίας (ΣΥΝ) και του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ). Από το 2014 έως το 2015 διετέλεσε Eυρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, ερχόμενος, μάλιστα, πρώτος σε ψήφους στη χώρα στις Ευρωεκλογές του Μαΐου του 2014. Ήταν επίσης επικεφαλής του ψηφοδελτίου επικρατείας της ΛΑ.Ε στις εκλογές του Σεπτέμβρη του 2015.

.

Ο Μανώλης Γλέζος μαζί με τον Λάκη Σάντα αποκαθήλωσαν τη σβάστικα από την Ακρόπολη στις 30/5/1941

Η «υπεξαίρεση» της σημαίας

Το κατέβασμα και η “υπεξαίρεση” (όπως περιγράφηκε από τη σχετική επίσημη ανακοίνωση του Γερμανού φρούραρχου) της ναζιστικής σημαίας από την Ακρόπολη του 1941 καθιέρωσε τον Μανώλη Γλέζο (αλλά και το σύντροφο και φίλο του Λάκη Σάντα) ως λαϊκό ήρωα. Δεν θα μπορούσε βέβαια να είναι διαφορετικά καθώς εκείνη την εποχή, σχεδόν δύο μήνες μετά την είσοδό τους στην Ελλάδα, οι Γερμανοί θεωρούνταν (και ήταν) πανίσχυροι, ενώ είχαν μόλις ολοκληρώσει και τη δύσκολη στρατιωτική επιχείρηση στην Κρήτη με την κατάληψη της νήσου. Κάθε πλήγμα εναντίον τους ήταν μάλλον αδιανόητο.

Παρόλα αυτά σε καμία περίπτωση οι δύο νέοι δεν δείλιασαν, κάθε άλλο. 

Ο Γλέζος ζούσε από το 1935 στην Αθήνα, όπου μετακόμισε οικογενειακώς, ενώ από το 1941 ήταν φοιτητής της ΑΣΟΕΕ. Οι σπουδές, όμως, δεν αποτελούσαν την προτεραιότητά του εκείνη την εποχή. Ήδη από το 1940 το μυαλό και την ψυχή του Γλέζου απασχολούσε η άμυνα στο φασισμό και στο ναζισμό και η προσπάθεια συμβολής του σ’ αυτή. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 1940 δήλωσε εθελοντής για τον ελληνοϊταλικό πόλεμο αλλά η αίτησή του απορρίφθηκε λόγω (νεαρής) ηλικίας.

Η είσοδος των Γερμανών στην Αθήνα, τον Απρίλιο του 1941, και εν συνεχεία η πτώση της Κρήτης, τον επόμενο μήνα, ήταν γεγονότα που συγκλόνισαν τον πάντα ανήσυχο Γλέζο. Και η κατάληψη της Κρήτης από τους ναζί ήταν τελικά η αφορμή για να τολμήσουν με τον Λάκη Σάντα αυτό που φαινόταν απίθανο και συνάμα τρομερά επικίνδυνο. Να ξεγελάσουν, δηλαδή, το σύνολο της γερμανικής φρουράς και να κατεβάσουν την ναζιστική σημαία από τον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης.

Ο Λάκης Σάντας σ’ ένα κείμενό του, που υπάρχει στο αρχείο του Ηλία Πετρόπουλου, περιγράφει αυτό το ηρωικό εγχείρημα. Αφού αναφέρει πώς αποφάσισαν με τον Γλέζο το κατέβασμα της γερμανικής σημαίας, περνάει στην περιγραφή της επιχείρησης που ξεκίνησε στις εννιάμισι το βράδυ της 30ης Μαΐου.

«Λύσαμε το συρματόσχοινο, συνεχίζει, και τραβήξαμε για να την κατεβάσωμε. Μα την είχαν μπλέξει στην κάτω άκρη της με τρία συρματόσχοινα που στήριζαν τον κοντό. Κρεμιόμαστε και οι δυο για να την κατεβάσωμε, μα δεν κατέβαινε. Αρχίσαμε με τη σειρά να σκαρφαλώνουμε στο σιδερένιο κοντό για να τη φτάσωμε και να την κόψωμε. Μα ήταν αδύνατο να τη φτάσωμε. Κουρασμένοι σταθήκαμε για λίγο κι απογοητευτήκαμε, σκεφτόμαστε τι να κάνωμε. Να φύγωμε χωρίς τη σημαία – λάφυρο, δεν το σκεφτήκαμε ούτε στιγμή. Και μέσα στην ένταση της σκέψης μας, σκεφτήκαμε να σπάσωμε τα τρία συρματόσχοινα για να μπορέσωμε να τη σπάσωμε». Αρχισαν τότε «με χέρια και με δόντια» και σε λίγο το μισητό σύμβολο κατέβηκε. Εσκισαν τον αγκυλωτό σταυρό και την υπόλοιπη σημαία την έκαναν ρολό και την πέταξαν στη σπηλιά. «Ακούσαμε το γδούπο της και ησυχάσαμε»,αφηγείται.

.

Ο Μανώλης Γλέζος και ο Λάκης Σάντας μαζί θυμούνται το κατέβασμα της σημαίας

Παρά τα περιορισμένα μέσα της εποχής, η ενέργεια έγινε σιγά σιγά γνωστή σ’ όλη την Ευρώπη και προκάλεσε θαυμασμό αλλά και ενθουσιασμό.

Παρά τις συνεχείς ανακρίσεις και έρευνες, οι Γερμανοί δεν κατόρθωσαν να εξιχνιάσουν την υπόθεση. Ο Γλέζος συνελήφθη πολύ αργότερα, στις 24 Μαρτίου του 1942, για την αντιστασιακή του δράση (αφού είχε εν τω μεταξύ γίνει μέλος του ΕΑΜ Νέων). Ηταν η πρώτη από τις τρεις συλλήψεις του κατά τη διάρκεια της Κατοχής.

Λίγο πριν την απελευθέρωση, στις 10 Μαϊου του 1944, ο αδελφός του Μανώλη Γλέζου, Νίκος, εκτελέστηκε από τους Γερμανούς κατακτητές.

Ο Μανώλης Γλέζος, που καταδικάστηκε σε θάνατο άλλες δύο φορές στη ζωή του, αφιέρωσε μεγάλο μέρος της ζωής του στην προσπάθεια διεκδίκησης των γερμανικών αποζημιώσεων στην Ελλάδα για τις καταστροφές που έκαναν οι Ναζί στα χρόνια της Κατοχής (1941-1944).

 .

Με ένα μεγάλο χειροκρότημα και αντάρτικα τραγούδια το αντίο στον Ήρωα Μανώλη Γλέζο

Ο θάνατος του Μανώλη Γλέζου προκάλεσε ρίγη συγκίνησης στη δοκιμαζόμενη πατρίδα μας, αλλά και σε όλο τον κόσμο.

Περιορισμένοι/ες αναγκαστικά στα μπαλκόνια τους πολλοί συμπατριώτες μας αποχαιρέτησαν τον Μανώλη Γλέζο το βράδυ της Δευτέρας με παρατεταμένο χειροκρότημα και με τραγούδια.

.

Οι New York Times είχαν αναφορά στο εξώφυλλο και εκτεταμένο αφιέρωμα στον Μανώλη Γλέζο: Από τη ναζιστική κατοχή μια γροθιά υψωμένη στην αντίσταση

“Αυτός που ποδοπάτησε το σύμβολο του φασισμού” – Σκιτσογράφοι αποχαιρετούν τον Μανόλη Γλέζο

Ο θάνατος μιας τόσο σημαντικής μορφής δεν μπορούσε να αφήσει ασυγκίνητους τους σκιτσογράφους, που αποτίουν φόρο τιμής με τον δικό τους τρόπο.

Ο Δημήτρης Γεωργοπάλης αποχαιρετά τον Γλέζο με ένα σκίτσο όπου σκίζει τη ναζιστική σημαία και με μια φράση του, πυξίδα για το μέλλον: “Αν πεθάνω θα σας κυνηγάει η ύπαρξή μου για να κάνετε αυτά που πρέπει να κάνετε”.

Ο Κωνσταντίνος Ρουγγέρης αποτυπώνει σε ένα σκίτσο το στιγμιότυπο με τον ηρωικό Γλέζο να στέκεται όρθιος μες στην καταιγίδα, για να αποτίσει φόρο τιμής στους ήρωες της Εξέγερσης του Πολυτεχνείου.

Η Σαρανταποζαρούσα συνδέει τον θάνατο του Γλέζου με την επέτειο της εκτέλεση του Μπελογιάννη και των συντρόφων του. Ήρωες με 12 ζωές…

Ο Πάνος Ζάχαρης απεικονίζει τον Γλέζο μαζί με τον Σάντα, σε ένα παγκάκι του ουρανού…

Ο Γιάννης Δερμεντζόγλου συνέδεσε τον Γλέζο με το πιο εμβληματικό στιγμιότυπο της Αντιφασιστικής Νίκης των Λαών, την κόκκινη σημαία στο Ράιχσταγκ του Βερολίνου να τον αποχαιρετά.

Ποδοπατώντας τη ναζιστική σημαία, ένα παλιότερο του μακαρίτη Βαγγέλη Παυλίδη.

“Στις παραμονές των εκτελέσεων, στις παραμονές από κάθε μάχη, μαζευόμαστε και κουβεντιάζαμε. Και λέγαμε: Εάν εσύ ζεις, μη με ξεχάσεις. Εάν εσύ δε σε βρει το βόλι, όταν συναντάς τους ανθρώπους στο δρόμο, θα λες καλημέρα κι από μένα. Κι όταν πίνεις κρασί θα πίνεις κρασί κι από μένα. Κι όταν ακούς τον παφλασμό των κυμάτων, θα τον ακούς και για μένα. Κι όταν ακούς τον άνεμο, να περνάει μέσα από τα φύλλα, κι ακούς το θρόισμα του ανέμου, θα το ακούς και για μένα. Κι όταν χορεύεις, θα χορεύεις και για μένα!”

Μανώλης Γλέζος, 9/9/1922 – 30/3/2020

Πηγές :

https://www.news247.gr/

https://www.imerodromos.gr/

https://www.efsyn.gr/

https://left.gr/

http://www.katiousa.gr/

https://www.lifo.gr/