Τα λόγια περιττεύουν πιστεύουμε για την προσωπικότητα και την αξία του Μάνου Χατζιδάκι, της μεγαλύτερης μουσικής και όχι μόνο ιδιοφυΐας της σύγχρονης Ελλάδας. Κατάφερε να συνδυάσει τη λόγια με τη λαϊκή μουσική παράδοση στα εκατοντάδες έργα του, πολλά εκ των οποίων, έχοντας αντέξει το αλάνθαστο κριτήριο του χρόνου, σήμερα θεωρούνται κλασικά και αξεπέραστα.
Αφορμή για αυτό το μίνι αφιέρωμα στο μεγάλο συνθέτη και ποιητή πήραμε από μία χθεσινή ανάρτηση στο facebook της αγαπητής συναδέλφισσας Πόπης Νομικού (23 Οκτωβρίου 1925 γεννήθηκε ο Μάνος Χατζιδάκις), η οποία είχε υπηρετήσει στο Κεντρικό, το Μενίδι, τους Αγίους Αναργύρους, το Κατάστημα Αγοράς, την Ηλιούπολη και τη Νέα Φιλαδέλφεια. Η Πόπη είναι μία εξαίρετη συναδέλφισσα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στις τέχνες και πάντοτε πρωτοστατεί στις εκδρομές του Συλλόγου μας σε αφιερώματα σε σημαντικές προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών της χώρας μας. Στην ανάρτησή της ανέφερε το αγαπημένο, άκρως συμβολικό παραμύθι του Μάνου Χατζιδάκι :
.
«Μια φορά κι έναν καιρό, υπήρχε ένα νησί στο οποίο ζούσαν όλα τα συναισθήματα. Μια μέρα έμαθαν ότι το νησί τους θα βούλιαζε και όλοι επισκεύασαν τις βάρκες τους και άρχισαν να φεύγουν. Η Αγάπη ήταν η μόνη που έμεινε πίσω, το αγαπούσε το νησί της και ήθελε να μείνει μέχρι την τελευταία στιγμή. Όταν το νησί άρχισε να βυθίζεται, η Αγάπη άρχισε να ζητάει βοήθεια.
Βλέπει τον Πλούτο που περνούσε με μια λαμπερή θαλαμηγό,
-“Πλούτε, μπορείς να με πάρεις μαζί σου;”
-“Όχι, δεν μπορώ, Έχω ασήμι και χρυσάφι στο σκάφος μου και δεν υπάρχει χώρος για σένα”.
Μετά βλέπει την Αλαζονεία.
-“Σε παρακαλώ, βοήθησέ με”.
-“Δεν μπορώ. Είσαι μούσκεμα, θα μου χαλάσεις το σκάφος”.
Μετά βλέπει τη Λύπη.
-“Άφησέ με να έρθω μαζί σου.”
-“Ω Αγάπη, είμαι τόσο λυπημένη, θέλω να μείνω μόνη μου ”.
Σε λίγο περνά η Ευτυχία αλλά ήταν τόσο ευτυχισμένη, που ούτε καν την άκουσε. Ξαφνικά ακούστηκε μια φωνή:
-“Αγάπη, θα σε πάρω εγώ μαζί μου!”
Ήταν ένας ηλικιωμένος κύριος που δεν τον γνώριζε και γεμάτη χαρά ξέχασε να ρωτήσει το όνομά του. Όταν έφτασαν στη στεριά, ο κύριος έφυγε. Η Αγάπη, γνωρίζοντας πόσα του χρωστούσε, ρώτησε τη Γνώση που περνούσε από κει: -“Γνώση, ποιος ήταν αυτός που με βοήθησε;”
– “Αγάπη, ο μόνος που μπορεί να καταλάβει την αξία σου, ο Χρόνος!»
.
Ωστόσο, ο Μάνος Χατζιδάκις δε δίσταζε να παρεμβαίνει στα θέματα του δημόσιου βίου, αποτυπώνοντας τις απόψεις του σε σημαντικό μέρος του έργου του, ιδιαίτερα της ύστερης περιόδου. Συνεχίζοντας την ανάρτησή της η Πόπη, παραθέτει μερικές από τις ρήσεις του και εμείς δεν μπορούμε παρά να σημειώσουμε ότι ο Μεγάλος αυτός Άνθρωπος υπήρξε και ένας πραγματικός Έλληνας γιατί μπορούσε να καταλάβει ότι …
«-Στη χώρα μας, το μόνο παραδοσιακό που έχει ποιότητα είναι το γιαούρτι. Δε μ’ αρέσει να παριστάνω τον πολύ Έλληνα. Καιρός είναι η έννοια Έλληνας να δώσει τη θέση της στην έννοια Άνθρωπος!
– Έλαβα Αττική παιδεία, τότε που υπήρχε και Αττική και Παιδεία!
– Ο πατέρας μου δεν με χτυπούσε ποτέ. Μ’ έδειρε μόνο μια φορά όταν μίλησα άσχημα στην γυναίκα που φρόντιζε το σπίτι. Και με υποχρέωσε να σκύψω και να της φιλήσω τα πόδια. Από τότε σέβομαι οποιονδήποτε εργάζεται για να βγάλει το ψωμί του.
– Οι μόνες στιγμές που σκεφθήκαμε σοβαρά ως έθνος, ήταν στις καταστροφές. Ας περάσουμε ξανά μια τέτοια, μπας και σωθούμε στα σοβαρά (τα’ λεγε 20 χρόνια πριν!).
– Εμένα καμία πολιτική σκοπιμότητα δεν θα με κάνει να πω το μαύρο-άσπρο και το άσπρο-μαύρο. Οι πολιτικές παρατάξεις βασίζονται πάνω σε μια παρεξήγηση. Οι μάζες νομίζουν πως εκπροσωπούνται και οι παρατάξεις νομίζουν ότι τους εκπροσωπούν.
– Από την ώρα που το τέρας, ο Frankenstein, στολίζει νεανικά δωμάτια, o κόσμος προχωρά μαθηματικά στην εκμηδένισή του. Γιατί δεν είναι που σταμάτησε να φοβάται, αλλά γιατί συνήθισε να φοβάται.
Ο Μάνος Χατζιδάκις μέρα Τρίτη όπως και σήμερα (σ.σ. χθες), 23 Οκτωβρίου 1925, πέρασε από την ζωή μας και την ομόρφυνε! τον αγαπήσαμε, τον τραγουδήσαμε αλλά δεν τον ακούσαμε! Τα βρήκαμε αργότερα μπροστά μας!»
.
Η νέα γενιά τον αγάπησε γιατί παρέμεινε πάντα μέχρι το τέλος της ζωής του ένα ανήσυχο και σπινθηροβόλο πνεύμα : Όπως σημείωναν μαθητές-διοργανωτές ένας μαθητικού φεστιβάλ :
«Αυτός ο κοντός και χοντρός κύριος είναι ο σκοτεινός μας ήρωας. Γεννήθηκε αλλά δεν πέθανε ποτέ, συνεχίζει να ξενυχτάει και να κάνει παρέα με αλήτες, ποιητές και άτακτους μαθητές».
«νικημένο μου ξεφτέρι δεν αλλάζουν οι καιροί,
με φωτιά και με μαχαίρι πάντα ο κόσμος προχωρεί»
Καλημέρα Κεμάλ, αυτός ο κόσμος δε θα αλλάξει ποτέ!