Σήμερα, 20 Ιουνίου, Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες τιμά τη δύναμη και το κουράγιο των εκατομμυρίων ανθρώπων στον κόσμο που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους εξαιτίας του πολέμου, των βίαιων διώξεων και παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Τα τελευταία χρόνια το φαινόμενο της προσφυγιάς έχει λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δίνει η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για το 2014, τα 60 εκατομμύρια πρόσφυγες και εσωτερικά εκτοπισμένοι, λόγω πολέμων, εμφύλιων συρράξεων και διώξεων, αποκαλύπτουν ότι βρισκόμαστε μπροστά στη μεγαλύτερη έκρηξη προσφύγων από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι αυξανόμενες εντάσεις σε όλο τον πλανήτη έχουν πολλαπλασιάσει τον αριθμό των ξεριζωμένων. Συνολικά το μείζον πρόβλημα με τη μετακίνηση των διωκώμενων προσφύγων και των μεταναστών είτε για οικονομικούς λόγους είτε λόγω των έντονων κλιματικών αλλαγών που συντελούνται και των επακόλουθων φυσικών καταστροφών, αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση που έχει να αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα σήμερα. Η αδιαφορία δεν μπορεί να έχει θέση πλέον σε αυτήν την κατάσταση. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που απειλεί, ίσως και περισσότερο από τη διεθνή οικονομική κρίση, τις διεθνείς ισορροπίες και την παγκόσμια ειρήνη. Ένα τραγικό πρόβλημα που ορίζει τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων.

Την προσφυγιά η πατρίδα μας τη γνωρίζει πολύ καλά, έχοντας ζήσει παρόμοιες καταστάσεις στη σύγχρονη ιστορία της χώρας. Η καταστροφή της Σμύρνης και η εμφύλια σύγκρουση εξανάγκασαν χιλιάδες συμπατριώτες μας να ξεριζωθούν από τις εστίες τους. Σήμερα βρισκόμαστε στην «άλλη πλευρά της όχθης» καθώς είμαστε αυτοί που καλούμαστε να προσφέρουμε παρηγοριά και να ανακουφίσουμε τα καραβάνια των προσφύγων που καταφθάνουν είτε μέσω θάλασσας είτε μέσω ξηράς, επιχειρώντας με πρώτο σταθμό τη χώρα μας να αγγίξουν το όνειρο μίας καλύτερης ζωής.

Δυστυχώς, η αντίδραση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού κυμαίνεται από την αδιαφορία έως την ενόχληση και την ακραία ρατσιστική συμπεριφορά και σπανίζουν η αλληλεγγύη και η συμπόνοια απέναντι στους συνανθρώπους μας που δεν εγκατέλειψαν τις εστίες τους οικειοθελώς, αλλά τους το επέβαλε εν πολλοίς ο «πολιτισμένος» δυτικός κόσμος που με την αδυσώπητη στρατιωτική ισχύ και τη στήριξη των αδηφάγων παγκόσμιων μίντια ισοπέδωσε ολόκληρα κράτη και τους λαούς τους, όπως το Αφγανιστάν, το Ιράκ, τη Συρία, τη Λιβύη, ενώ παράλληλα για να εξυπηρετήσει τα ιμπεριαλιστικά παιχνίδια εξουσίας και τα ενεργειακά του συμφέροντα δημιούργησε ανελέητα σε διάφορες περιοχές του πλανήτη συνθήκες σφοδρών συγκρούσεων (βλ. Αραβική Άνοιξη) που οι συνέπειές τους θα αφήσουν ανοιχτές πληγές για δεκαετίες.

Και αφού ο δυτικός κόσμος επέφερε την καταστροφή σε αυτούς τους λαούς, πλέον σφυρίζει αδιάφορα, αφήνοντας τη Μεσόγειο να μετατρέπεται σε ένα απέραντο νεκροταφείο αθώων, κατατρεγμένων ψυχών, καθώς η αναζήτηση στο όνειρο μπορεί να γίνει με ένα μικρό βαρκάκι υπερφορτωμένο με εκατοντάδες συνανθρώπους μας, γυναικόπαιδα οι περισσότεροι, που υπόκεινται σε βάναυση εκμετάλλευση παίζοντας παράλληλα τη ζωή τους κορώνα-γράμματα.

Και αν, όμως, καταφέρουν να περάσουν στην Ιταλία, την Ισπανία ή σε κάποιο ελληνικό νησί, η κατάσταση δε βελτιώνεται. Τότε ξεκινά ο εφιάλτης της εγκατάλειψης και της αδιαφορίας, στην καλύτερη περίπτωση. Το στοιχείο της συμπαράστασης των τοπικών πληθυσμών δεν υφίσταται και σίγουρα η αυταπάρνηση των μελών ορισμένων ΜΚΟ δεν μπορεί παρά σε ελάχιστο βαθμό να αντιμετωπίσει το πρόβλημα και να προσφέρει ανακούφιση στους κατατρεγμένους.

Από την αρχή του χρόνου, περισσότεροι από 46.000 πρόσφυγες έχουν περάσει στην Ελλάδα από τα θαλάσσια σύνορα.  Η κατάσταση κρίνεται ιδιαίτερα ανησυχητική, εξαιτίας της παντελούς έλλειψης υπηρεσιών υποδοχής από τις αρχές. Χιλιάδες άνθρωποι βρίσκονται σε πλήρως υποβαθμισμένες συνθήκες, με πολύ λίγες πληροφορίες σχετικά με τα επόμενα βήματά τους και καμία προοπτική για το μέλλον τους. Η ΕΕ αδιαφορεί, λαμβάνοντας αποφάσεις που μάλλον εχθρεύονται παρά προσφέρουν ελπίδα στους πρόσφυγες.

Ίσως αυτό το κείμενο να φαντάζει για πολλούς μη ενδιαφέρον και κουραστικό. Δυστυχώς, είναι ακριβώς αυτή η νοοτροπία που συμβάλλει στην ταλαιπωρία και την καθημερινή ταπείνωση των συνανθρώπων μας. Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις, η Τοπική Αυτοδιοίκηση, η Εκκλησία, αλλά κυρίως η συντεταγμένη πολιτεία οφείλουν να κινητοποιηθούν για την ανακούφιση των προσφύγων με σοβαρό σχεδιασμό και ειλικρινές ενδιαφέρον.

Αλλά η κινητοποίηση των οργανισμών δεν μπορεί να έχει κανένα αποτέλεσμα αν δε συνοδευτεί από την κινητοποίηση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού. Τα ΜΜΕ θα μπορούσαν να καλύψουν αυτόν το ρόλο, αν δεν είχαν καταντήσει πλέον σε μέσα προβολής μεγαλοσυμφερόντων, επιδιώκοντας μονάχα την ακραία εμπορευματοποίηση, το κέρδος και την τηλεθέαση. Ο καθένας από εμάς οφείλει να αναδείξει την ευαισθησία και την ανθρωπιά του. Η φιλοξενία αποτελεί βασικό στοιχείο του πολιτισμού μας και είναι ντροπή για την ελληνική κοινωνία, που έχει βιώσει σε όχι μακρινά χρόνια την αγωνία της προσφυγιάς, να παραμένει παγερά αδιάφορη απέναντι στο φαινόμενο.

Ας αναδείξουμε στον περίγυρό μας, στο χώρο εργασίας μας, συνολικά στην κοινωνία την κρισιμότητα του προβλήματος. Ας δραστηριοποιηθούμε και συμμετάσχουμε σε δράσεις αλληλεγγύης. Ας αντιδράσουμε και εναντιωθούμε σε όλους εκείνους τους παράγοντες που δημιουργούν τους πολέμους, τους διωγμούς, τη φτώχεια και τον ξεριζωμό. Μόνο τότε θα μπορούμε να παράσχουμε ένα τείχος προστασίας και ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης στους κατατρεγμένους συνανθρώπους μας που οδηγήθηκαν βιαίως στην προσφυγιά. Τελικά ας αναρωτηθούμε έστω και για λίγο εμείς στη θέση τους πώς θα νιώθαμε. Τελικά ας αναρωτηθούμε πόσο άνθρωποι είμαστε…