ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ εν όψει της υποβολής των φορολογικών δηλώσεων, του συνάδελφου Θωμά Γεωργίου (μέρος 2ο) : φορολογική μεταχείριση εισοδημάτων ειδικών περιπτώσεων και παροχών προς εργαζόμενους

Συνάδελφοι,

Οι δαιδαλώδεις φορολογικές διατάξεις και απανωτές μεταρρυθμίσεις των τελευταίων ετών έχουν μετατρέψει την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων σε ένα… δυσεπίλυτο γρίφο. Προσθέτοντας σε αυτή τη διαδικασία και τις αλλαγές – εξπρές που θεσπίστηκαν λόγω της κρίσης του κορωνοϊού, είναι λογικό ακόμα και οι επαγγελματίες να έχουν σαστίσει και μπορείτε όλοι να καταλάβετε ότι σε κάθε βήμα καραδοκούν παγίδες…

Στα πλαίσια της έγκυρης ενημέρωσής σας και εν όψει της υποβολής των φορολογικών δηλώσεων, ο συνάδελφος λογιστής Θωμάς Γεωργίου παραθέτει οδηγίες για να σας διευκολύνει, ώστε να γίνει κατανοητή η διαδικασία και να αποφευχθούν λάθη και παραλείψεις που ενδεχομένως θα έχουν και αντίστοιχες συνέπειες.


Φορολογική μεταχείριση Εισοδημάτων Ειδικών Περιπτώσεων

και παροχών προς εργαζόμενους  

 

Υποτροφίες

Υποτροφίες είναι τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται από το Δημόσιο και από άλλους δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς (π.χ. Ν.Π.Δ.Δ., Ν.Π.Ι.Δ., οργανισμούς, ιδρύματα, κοινωφελείς περιουσίες του ν. 4182/2013, ιδιωτικές επιχειρήσεις κ.λπ.) ως οικονομική ενίσχυση σε σπουδαστές οποιασδήποτε αναγνωρισμένης εκπαιδευτικής βαθμίδας ή επαγγελματικής κατάρτισης με σκοπό την συνέχιση ή την ολοκλήρωση των σπουδών και την απόκτηση τίτλου σπουδών, για δίδακτρα, έξοδα διαμονής ή τροφεία κατά τη διάρκεια των σπουδών τους ή για τη βράβευσή τους, λόγω των εξαιρετικών επιδόσεών τους στις σπουδές τους.

·         Τα ποσά των υποτροφιών που καταβάλλονται από δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς προς τους υπαλλήλους τους ή τα τέκνα και λοιπούς συγγενείς αυτών, θα κρίνεται κατά περίπτωση αν συγκεντρώνουν τις πιο πάνω προϋποθέσεις ή αποτελούν εισόδημα των άρθρων 12 και 13 του ν. 4172/2013.

·         Τα ποσά που καταβάλλονται από τα ΑΕΙ, ΤΕΙ, ερευνητικές επιτροπές κ.λπ. σε ερευνητές ή προπτυχιακούς ή μεταπτυχιακούς φοιτητές ως αμοιβή για τη συμμετοχή τους σε ερευνητικά προγράμματα, καθώς και αυτά που καταβάλλονται από το ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος κατά το διάστημα εκπόνησης διδακτορικής διατριβής χαρακτηρίζονται ως εισόδημα από μισθωτή εργασία ή επιχειρηματική δραστηριότητα, κατά περίπτωση.

Χρηματικά βραβεία

Χρηματικά βραβεία που δεν εμπίπτουν στο εννοιολογικό πεδίο καμίας κατηγορίας εισοδήματος είναι τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται σε φυσικά πρόσωπα ως χρηματικοί έπαινοι ή χρηματικά έπαθλα από το Δημόσιο ή άλλους δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς (π.χ. Ν.Π.Δ.Δ., Ν.Π.Ι.Δ., οργανισμούς, ιδρύματα, κοινωφελείς περιουσίες του ν. 4182/2013, ιδιωτικές επιχειρήσεις κ.λπ.), για την ηθική και υλική αμοιβή τους καθώς και την αναγνώριση και επιδοκιμασία των ατομικών ικανοτήτων ή επιδόσεων ή αρετών τους.

Τα χρηματικά βραβεία για να εξαιρεθούν από το φόρο εισοδήματος δεν πρέπει να αποτελούν κέρδος ή ωφέλεια για τους δικαιούχους από προσφερόμενη εργασία, αλλά απλώς να συμβολίζουν την αναγνώριση της προσπάθειας των βραβευόμενων προσώπων και να συμπληρώνουν την τιμητική διάκριση που τους απονέμεται.
Σε περίπτωση προκήρυξης διαγωνισμού με την υπόσχεση απονομής βραβείου για την εκτέλεση κάποιας εργασίας, η οποία θα πραγματοποιηθεί μετά τη διενέργεια του διαγωνισμού και το αποτέλεσμα της εργασίας (έργο) θα περιέλθει σύμφωνα με τους όρους της προκήρυξης στην ιδιοκτησία του αγωνοθέτη και όχι του διαγωνιζόμενου, του οποίου θα προκριθεί το έργο, το αθλοθετούμενο έπαθλο δεν αποτελεί βραβείο με την πιο πάνω έννοια, αλλά αμοιβή για την εκπόνηση του έργου που θα προκριθεί. Επομένως, ανεξαρτήτως της νομικής υπόστασης του φορέα που διενεργεί την προκήρυξη, στα πιο πάνω ποσά που καταβάλλονται με τη μορφή βραβείου δεν εφαρμόζονται απαλλακτικές διατάξεις.

Γενικά, τα χρηματικά βραβεία που καταβάλλονται από τον εργοδότη σε υπαλλήλους του για μελέτες, εφευρέσεις κ.λ.π, εφόσον περιέρχονται στην κυριότητα του εργοδότη και αξιοποιούνται από αυτόν, αποτελούν εισόδημα από μισθωτή εργασία.
Τα χρηματικά βραβεία που καταβάλλονται στους υπαλλήλους οποιουδήποτε ιδιωτικού ή δημόσιου φορέα, για επιβράβευση των επιστημονικών ή καλλιτεχνικών επιδόσεών τους, καθώς και στα τέκνα τους για τις επιδόσεις τους στις γυμνασιακές ή ακαδημαϊκές τους σπουδές, αποτελούν τιμητική διάκριση και δεν συγκεντρώνουν τα εννοιολογικά στοιχεία του εισοδήματος από μισθωτή εργασία.

Τιμητική χορηγία προς επαγγελματίες καλλιτέχνες από το υπουργείο Πολιτισμού αποτελεί εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, καθόσον δεν χαρακτηρίζεται ως βραβείο για την επιστημονική, καλλιτεχνική ή πνευματική του επίδοση.

Βοηθήματα/οικονομικές ενισχύσεις

Τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται ως οικονομική ενίσχυση – βοήθημα σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες (ηλικιωμένους, άτομα με ψυχωτικές παθήσεις, άστεγους, άπορους, άτομα με ειδικές ανάγκες κλπ), από το Δημόσιο, ή από άλλους δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς (π.χ. Ν.Π.Δ.Δ., Ν.Π.Ι.Δ., οργανισμούς, ιδρύματα, κοινωφελείς περιουσίες του ν. 4182/2013, ιδιωτικές επιχειρήσεις κ.λπ.), δεν εμπίπτουν σε καμία κατηγορία εισοδήματος του άρθρου 7 και επομένως δεν φορολογούνται.

Σε κάθε περίπτωση καταβολής υποτροφιών, χρηματικών βραβείων και βοηθημάτων-οικονομικών ενισχύσεων εξετάζεται από την φορολογική Διοίκηση, εάν τυχόν συγκαλύπτεται φορολογητέο εισόδημα ή παροχή σε είδος υποκείμενη σε φόρο.

.

Παροχές προς εργαζόμενους  που δεν θεωρούνται εισόδημα και δεν υπόκεινται σε φορολογία εισοδήματος

  • Το επίδομα βιβλιοθήκης, καθόσον η αμοιβή αυτή καταβάλλεται προκειμένου να αποζημιωθεί ο υπάλληλος για τα έξοδα που πραγματοποίησε για λογαριασμό της υπηρεσίας του.

  • Η πρόσθετη μηνιαία αποζημίωση χρήσης και συντήρησης οχήματος της παρ.7 του άρθρου 56 του ν.4611/2019 που καταβάλλεται σε εργαζόμενους που απασχολούνται στη μεταφορά ή διανομή προϊόντων και αντικειμένων και οι οποίοι χρησιμοποιούν για την εκτέλεση της εργασίας τους μοτοποδήλατο ή μοτοσυκλέτα δικής τους ιδιοκτησίας, νομής ή κατοχής (ΔΕΑΦ Α 1152016 ΕΞ 2019/29.10.2019 έγγραφο).

  • Το επίδομα που χορηγείται στους δικαστικούς λειτουργούς προκειμένου για την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη διεκπεραίωση των υποθέσεων, καθώς και για την αντιστάθμιση δαπανών στις οποίες υποβάλλονται κατά την άσκηση του λειτουργήματός τους (παρ. 3 άρθ.30 ν.3205/2003).

·         Το επίδομα στέγασης που σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 3 του ν.4472/2017 θεσπίζεται από το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης για νοικοκυριά που διαμένουν σε μισθωμένη κατοικία ή επιβαρύνονται με το κόστος εξυπηρέτησης στεγαστικού δανείου πρώτης κατοικίας και το οποίο σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.4 του ίδιου άρθρου και νόμου δεν εμπίπτει σε καμία κατηγορία εισοδήματος.

·         Τα έξοδα κηδείας της περίπτωσης γ΄ του άρθρου 4 του ν.4520/2018

·          Οι  παροχές και υπηρεσίες του Λογαριασμού Αγροτικής Εστίας σύμφωνα με το ν.3050/2002 (περίπτωση δ΄ άρθ.4 ν.4520/2018)

·          Οι προνοιακές παροχές σε χρήμα σε άτομα με αναπηρία που αποσκοπούν στην κάλυψη των αναγκών της αναπηρίας τους

·          Οι προνοιακές παροχές, οικονομικές και εισοδηματικές ενισχύσεις και κοινωνικές υπηρεσίες για την οικονομική στήριξη – ενίσχυση ειδικών και ευπαθών ομάδων ήτοι:

                         -το Επίδομα Στεγαστικής Συνδρομής σε ανασφάλιστους υπερήλικες
-η εισοδηματική ενίσχυση Οικογενειών Ορεινών Μειονεκτικών Περιοχών

                         -η Κάρτα μετακίνησης Πολυτέκνων

·         Η παροχή της περίπτωσης θ΄ του άρθρου 4 του ν.4520/2018 που αφορά τη χορήγηση ασφαλιστικής ικανότητας στους μοναχούς και μοναχές που είναι εγγεγραμμένοι στα μοναχολόγια Ιερών Μονών ή Μητροπόλεων της Ελλάδας, και εγκαταβιούν στις Ιερές Μονές.

·         Το επίδομα ομογενών προσφύγων που χορηγείται βάσει των διατάξεων του ν.δ. 57/1973 στα πλαίσια παροχής προγραμμάτων Κοινωνικής

·         Οι έκτακτες εφάπαξ οικονομικές ενισχύσεις σε δικαιούχους που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές

.

Παροχές προς εργαζόμενους σε είδος, που δεν θεωρούνται εισόδημα και δεν υπόκεινται σε φορολογία εισοδήματος

Σύμφωνα με το άρθρο 14 του ν. 4172/2013, από την έννοια της μισθωτής εργασίας και κατά συνέπεια των παροχών σε είδος εξαιρούνται και δεν φορολογούνται:

  •  Η ημερήσια αποζημίωση και τα έξοδα διαμονής, σίτισης και κίνησης, που έχουν καταβληθεί από τον εργαζόμενο για σκοπούς της επιχείρησης, εφόσον καλύπτονται από νόμιμα παραστατικά .

  •  Η αξία των διατακτικών σίτισης ποσού έως 6 € ανά εργάσιμη ημέρα (132 ευρώ μηνιαίως σύμφωνα με το έγγραφο Υπουργείου Οικονομικών με Αρ.Πρωτ.: ΔΕΑΦΒ 1121357 ΕΞ  14.9.2015).

  •  Οι παροχές ασήμαντης αξίας και μέχρι του ποσού των 27 € ετησίως. Οτιδήποτε δοθεί στον εργαζόμενο πάνω από αυτό το ποσό (π.χ. δωροεπιταγές) θεωρείται εισόδημα από μισθωτή εργασία.

  •  Τα ασφάλιστρα που καταβάλλονται από τον εργαζόμενο ή από τον εργοδότη για  λογαριασμό του εργαζομένου, στο πλαίσιο ομαδικού συνταξιοδοτικού ασφαλιστηρίου.

  •  Τα ασφάλιστρα που καταβάλλονται από τον εργοδότη για την ιατροφαρμακευτική και  νοσοκομειακή κάλυψη του υπαλληλικού του προσωπικού ή για την κάλυψη του κινδύνου ζωής ή ανικανότητας του, στο πλαίσιο ασφαλιστηρίου συμβολαίου μέχρι του ποσού των  1.500 € ετησίως ανά εργαζόμενο.

Από 01/01/2020  προστέθηκαν και οι εξής  παροχές:

  • η αποζημίωση για αγορά μηνιαίων ή ετήσιων καρτών απεριορίστων διαδρομών μέσων  μαζικής μεταφοράς,

  • οι παροχές σε είδος της παρ.1 του άρθρου 13 του ν. 4172/2013, οι οποίες δίνονται στο προσωπικό μίας επιχείρησης σύμφωνα με επιχειρησιακή συλλογική σύμβαση εργασίας δε θεωρούνται εισόδημα από μισθωτή εργασία για τους δικαιούχους, δεδομένου ότι αυτές δίνονται προκειμένου να καλύψουν τις εργασιακές ανάγκες των εργαζομένων της επιχείρησης. (ΠΟΛ.1083/2015 παρ.3)

  • η αγοραία αξία της παραχώρησης ενός οχήματος μηδενικών ή χαμηλών ρύπων έως 50 g CO2/Km και με Λιανική Τιμή Προ Φόρων (ΛΤΠΦ) έως σαράντα χιλιάδες (40.000) ευρώ, προς έναν εργαζόμενο ή εταίρο ή μέτοχο από ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα εντός του φορολογικού έτους, και

  •  η παροχή σε είδος με τη μορφή μετοχών που λαμβάνει ένας εργαζόμενος ή εταίρος ή μέτοχος από νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα ανεξαρτήτως, εάν συνεχίζει να ισχύει η  εργασιακή σχέση, εφόσον ασκηθεί το δικαίωμα προαίρεσης και οι μετοχές που αποκτώνται, μεταβιβαστούν μετά από τη συμπλήρωση είκοσι τεσσάρων (24) ή τριάντα έξι (36) μηνών από την απόκτησή τους ανάλογα με την περίπτωση κατ’ αντιστοιχία με το άρθρο 42A.

Θ.Γεωργίου