8 Μαρτίου, Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας: 6 (από τις) γυναίκες που άλλαξαν τον κόσμο!

Σήμερα, 8 Μαρτίου, είναι η Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας…

Δεν πρόκειται για άλλη μία γιορτή. Δεν είναι αφορμή για να δεχτούμε ή να δώσουμε λουλούδια. Ούτε είναι άλλη μία μέρα σαν του Αγίου Βαλεντίνου. Η 8η Μαρτίου είναι μία υπενθύμιση ενός πολυετούς, δυναμικού αγώνα ενάντια στην ανισότητα των δύο φύλων. Ενός αγώνα που δεν συναντά γεωγραφικά σύνορα και εντοπίζεται σε χώρους εργασίας, σε κοινοβούλια, στους δρόμους, σε κοινωνία και σε οικογένειες.

Οι ανισότητες μεταξύ των δύο φύλων συνεχίζουν να αντικατοπτρίζονται σε έναν κόσμο που αντί να κάνει βήματα μπροστά, μοιάζει να οπισθοδρομεί σε σκοτεινές εποχές, προμηνύοντας ένα ζοφερό μέλλον. Και μη γελιέστε, η εμβάθυνση των ανισοτήτων μεταξύ των ισχυρών και των αδύναμων αυτού του κόσμου, δεν μπορεί παρά να επηρεάζει και τη θέση και τα δικαιώματα της γυναίκας σε αυτόν…

Οι λογής λογής «Παγκόσμιες Ημέρες» σίγουρα δεν μπορούν να προσφέρουν τίποτα παραπάνω από έναν ισχυρό συμβολισμό. Έτσι και για τα δικαιώματα των γυναικών, η προσπάθεια ομοιάζει με έναν κοπιώδη μαραθώνιο στο στίβο της καθημερινότητας. Ωστόσο η σημερινή ημέρα να μπορεί να αποτελέσει το έναυσμα για να καταστεί βαθύτερη η συνειδητοποίηση της καταπίεσης που δέχεται η γυναίκα στα ασφυκτικά πλαίσια της κοινωνίας μας, ώστε σταδιακά να εκδυθεί το ρόλο που της επιβάλλουν τα κοινωνικά στερεότυπα και δεν την αφήνουν να χειραφετηθεί πραγματικά, ακόμα και στις υποτιθέμενες σύγχρονες δυτικές κοινωνίες.

Βέβαια, έχουν υπάρξει σπουδαίες γυναίκες που κατόρθωσαν να σπάσουν τα δεσμά που προσπάθησαν να τους επιβάλουν οι συνθήκες και το περιβάλλον τους, χρησιμεύοντας ως τα καλύτερα σύμβολα χειραφέτησης, αλλάζοντας με τις πράξεις και τη σκέψη τους τον κόσμο και τα… μυαλά εκατομμυρίων ανθρώπων:


Σιμόν Ντε Μποβουάρ

Γυναίκα δεν γεννιέσαι, γίνεσαι” 

Ίσως το πιο αναγνωρίσιμο παράδειγμα γυναίκας που άλλαξε τον κόσμο. Κι αυτό γιατί χάρη στην ίδια μπορούμε να μιλάμε για φεμινισμό. Τα βιβλία τους αποτελούν τεράστιο κομμάτι για τη γυναικεία ύπαρξη, με πρώτο και ίσως σημαντικότερο το «Δεύτερο Φύλο» στο οποίο ανέλυσε την αντιμετώπιση και την αντίληψη των γυναικών κατά την ιστορία και θεωρήθηκε τόσο αμφιλεγόμενο που το Βατικανό το έβαλε στη λίστα με τα απαγορευμένα βιβλία. Με το σύντροφό της, Ζαν Πολ Σαρτρ, υπήρξαν από τους πιο σημαντικούς στοχαστές του 20ου αιώνα.

Γεννήθηκε το 1908 και παρά το πρώιμο στάδιο της κοινωνίας, η ίδια δεν σταμάτησε ποτέ να αποδεικνύει την ελεύθερη φύση της και φυσικά την πίστη της στις γυναίκας. Πνεύμα ελεύθερο, ανεξάρτητο και δυναμικό, από πολύ νωρίς, αποκλίνει από το συμβατικό τρόπο σκέψης για να ταξιδέψει σε φιλοσοφικά και υπαρξιακά μονοπάτια, συντροφιά μέχρι τέλους με το σύντροφό της, τον Ζαν Πωλ Σαρτρ.

Με τον Σαρτρ, τον οποίο ποτέ δεν παντρεύτηκε, γιατί για αυτήν “ο γάμος είναι περιορισμός, αστικοποίηση, αλλά και θεσμοθετημένη παρέμβαση του κράτους στην ιδιωτική ζωή των πολιτών”, πέρασε άπειρες ώρες φιλοσοφικών αναζητήσεων.

Τα τολμηρά της γραπτά -φιλοσοφικά δοκίμια, μυθιστορήματα, θεατρικά έργα- σε συνδυασμό με τον “έξω από τα καθιερωμένα” τρόπο ζωής της, προκάλεσαν την κοινή γνώμη και οδήγησαν τα συντηρητικά μυαλά της εποχής να την χαρακτηρίσουν “πορνογράφο” και “νυμφομανή”. Το έργο της, “Το Δεύτερο Φύλο”, αποκαλείται σήμερα η “Βίβλος του φεμινισμού” καθώς μέσα από αυτό προτείνεται μία τελείως ξένη και ανατρεπτική προσέγγιση στο τι είναι γυναίκα.

Η Μποβουάρ παρατηρεί ότι η γυναίκα, στο πέρασμα των χρόνων, έχει θεωρηθεί ως “ανωμαλία”, ως παρείσακτη και ότι βρίσκεται σε μία διαρκή προσπάθεια να εξομοιωθεί με την κανονικότητα, δηλαδή τους άντρες. Προκειμένου λοιπόν να προχωρήσει και να διεκδικήσει μία ίση θέση στην κοινωνία, θα πρέπει να απορρίψει αυτήν την παγιωμένη αντίληψη και να αλλάξει ριζικά τον τρόπο που αντιμετωπίζει τον εαυτό της. Αδιαμφισβήτητο σύμβολο του φεμινισμού, της ελεύθερης σκέψης και του ανιδιοτελούς έρωτα, η Σιμόν Ντε Μποβουάρ ήταν από τις πρώτες που έκαναν το βήμα.

.

Μαρί Κιουρί

Σε μια πρόσφατη δημοσκόπηση του βρετανικού δικτύου BBC, η Μαρί Κιουρί είναι η γυναίκα με τη μεγαλύτερη επιρροή στην ιστορία.

Το όνομά της είναι συνώνυμο της γυναίκας επιστήμονος. Μελέτησε τα φαινόμενα της ραδιενέργειας και ανακάλυψε επίσης το πολώνιο (η ονομασία λόγω της καταγωγής της) και υπήρξε η πρώτη γυναίκα που έγινε καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο της Σορβόνης, ενώ τιμήθηκε δυο φορές με το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής (1903) και Χημείας (1911). Το 1910 δημοσίευσε το θεμελιώδες έργο της «Μελέτη επί της ραδιενέργειας», ενώ τον επόμενο χρόνο κατάφερε να απομονώσει το μεταλλικό ράδιο.  Είναι η πρώτη γυναίκα που κέρδισε βραβείο Νόμπελ, ο πρώτος άνθρωπος που κέρδισε δύο βραβεία Νόμπελ και ο μοναδικός άνθρωπος μέχρι σήμερα που έχει βραβεία Νόμπελ σε διαφορετικές επιστήμες! Η μαντάμ Κιουρί, όπως την αποκαλούσαν, πέθανε το 1934, στο σανατόριο στο Πασί, στο Haute-Savoie, από απλαστική αναιμία που πιστευόταν ότι είχε προκληθεί από τη μακρόχρονη έκθεσή της στην ακτινοβολία.

.

Ρόζα Παρκς

Για την Αφροαμερικανή μοδίστρα Ρόζα Παρκς, τη Μητέρα του του σύγχρονου κινήματος πολιτικών δικαιωμάτων το βράδυ της Δευτέρας 1ης Δεκεμβρίου του 1955 δεν ήταν σαν όλα τα άλλα. Επιστρέφοντας το βράδυ από τη δουλειά της στο σπίτι της αρνήθηκε να παραχωρήσει τη θέση της στο λεωφορείο σ’ έναν λευκό άντρα, με αποτέλεσμα να συλληφθεί. Για ολόκληρο τον κόσμο αυτή η πρωτοφανής κίνησή της ήταν η απαρχή μιας σειράς αγώνων και διεκδικήσεων που σημάδεψε τον αγώνα των μαύρων για ίσα δικαιώματα στις ΗΠΑ.
Στην αυτοβιογραφία της περιγράφει το γεγονός λέγοντας 
«Ο κόσμος λέει ότι δεν παραχώρησα τη θέση μου γιατί ήμουν κουρασμένη, αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια. Δεν ήμουν σωματικά κουρασμένη ούτε περισσότερο κουρασμένη απ’ όσο ήμουν συνήθως στο τέλος μιας ημέρας στη δουλειά. Όχι, η μόνη κούραση που είχα, ήταν αυτή του να υποχωρώ».

Αποφυλακίστηκε πέντε μέρες αργότερα και τότε ήταν που η οργάνωση Montgomery Improvement Association (MIA) και ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ αποφάσισαν να μποϋκοτάρουν τα λεωφορεία της πόλης. Η μάχη που έδωσαν κράτησε περισσότερο από ένα χρόνο μέχρι το Νοέμβριο του 1956, όταν το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ κήρυξε αντισυνταγματικό το νόμο για το φυλετικό διαχωρισμό.

Η απόφαση που ακολούθησε την πράξη της οδήγησε σε μια νίκη του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα στις ΗΠΑ. Το 1996 της απονεμήθηκε το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας, ενώ το 1999 τιμήθηκε με το Χρυσό Μετάλλιο του Κογκρέσου για τον αγώνα της κατά του ρατσισμού.

Η Ρόζα Παρκς πέθανε σε ηλικία 92 ετών, το 2005, και ήταν η πρώτη γυναίκα, η σορός της οποίας εξετέθη σε λαϊκό προσκύνημα στο Καπιτώλιο.

.

Αμέλια Μαίρη Έρχαρτ

Πρωτοπόρος της Αεροπορίας. Η πρώτη γυναίκα πιλότος που ταξίδεψε μόνη της πάνω από τον Ατλαντικό Ωκεανό και τιμήθηκε με το Σταυρό Διακεκριμένης Πτήσης από τις ΗΠΑ. Ήταν επίσης μέλος του Εθνικού Κινήματος γυναικών και υποστήριξε θερμά την τροποποίηση του Συντάγματος για τα ίσα δικαιώματα των δύο φύλων. Η τραγική εξαφάνισή της το 1937 καλύπτεται από πέπλο μυστηρίου. Αν και δεν ολοκλήρωσε το στόχο της που ήταν να πετάξει πάνω από όλες της ηπείρους, κατάφερε να πετύχει κάτι ακόμα πιο σημαντικό, να κάνει τον κόσμο να αναθεωρήσει όσον αφορά το πόσο ψηλά μπορεί να φτάσει μία γυναίκα…

.

Έμελιν Πάνκχερστ

Το 1999, το περιοδικό Time, κατέταξε την Έμελιν Πάνκχερστ ανάμεσα στα «100 σπουδαιότερα πρόσωπα του 20ού αιώνα». Σύμφωνα με το περιοδικό η Πάνκχερστ «σχημάτισε την ιδέα που έχουμε για τη σύγχρονη γυναίκα και ταρακούνησε τόσο την κοινωνία προβάλλοντας καινούρια πρότυπα, που έκανε αδύνατη πλέον την επιστροφή στο παρελθόν».

Η Βρετανίδα πολιτική ακτιβίστρια και ηγέτης του βρετανικού κινήματος για τα δικαιώματα των γυναικών, μια σουφραζέτα όπως συνήθιζαν να τις αποκαλούν, της οποίας το έργο θεωρείται ζωτικής σημασίας στην κατοχύρωση του δικαιώματος ψήφου των γυναικών στη Βρετανία.

Ο σύζυγός της Ρίτσαρντ Πάνκχερστ ήταν και αυτός γνωστός για την υποστήριξη του στα δικαιώματα των γυναικών. Ίδρυσαν μαζί το σύλλογο “Women’s Franchise League” προωθώντας το δικαίωμα και των ανύπαντρων γυναικών να ψηφίζουν σε τοπικού επιπέδου εκλογές, δικαίωμα που είχαν οι παντρεμένες γυναίκες από το 1864.

Λόγω φύλου δεν τη δέχτηκαν στο αριστερό “Independent Labour Party“, αλλά το 1903 ίδρυσε την «Πολιτική και Κοινωνική Ένωση Γυναικών», η οποία είχε σαν σλόγκαν τη φράση «πράξεις, όχι λόγια».

Η οργάνωση έγινε γνωστή και για τις δυναμικές τακτικές της. Οι απεργίες πείνας ήταν σε ημερήσια διάταξη για τις ανήσυχες σουφραζέτες. Οι πρακτικές τους κρίθηκαν από άλλους σαν εξαιρετικά επιθετικές και από άλλους ως αδύναμες. Οι αγώνες τους δεν πήγαν χαμένοι.

Το 1918, ψηφίστηκε νόμος ότι όλοι οι άνδρες άνω των 21 ετών και οι γυναίκες άνω των 30 θα έχουν δικαίωμα ψήφου. Πέθανε μόλις 3 εβδομάδες πριν ψηφιστεί ο νόμος που έδινε δικαίωμα ψήφου σε όλες τις γυναίκες άνω των 21 ετών, το 1928.

.

Bonus… μία γυναίκα που προσπάθησε να αλλάξει την Ελλάδα!

Καλλιρρόη Παρρέν

Δημοσιογράφος και η πρώτη Ελληνίδα φεμινίστρια, η Καλλιρρόη Παρρέν, γεννημένη στο Ρέθυμνο το 1861 ήταν αυτή που πρώτη κίνησε το θέμα της παραχώρησης δικαιώματος ψήφου στις γυναίκες, όταν ήταν 30 ετών. Δεν το αποδέχτηκε καμία κυβέρνηση και το αίτημά της έγινε πραγματικότητα στην Ελλάδα μετά από 70 χρόνια.

Ήταν η πρώτη Ελληνίδα δημοσιογράφος, εκδότρια και διευθύντρια της εβδομαδιαίας Εφημερίδας των Κυριών. Η πρώτη έκδοση έγινε το 1887 και για τα επόμενα σχεδόν 30 χρόνια η Παρρέν μοιραζόταν τους φεμινιστικούς της προβληματισμούς που ήδη απασχολούσαν τις προοδευτικές γυναίκες σε όλο τον κόσμο.

Η Παρρέν κατάφερε και ταξίδεψε σε πολλά μέρη του κόσμου ενώ ίδρυσε την «Ένωση υπέρ της Χειραφετήσεως των Γυναικών» προς βοήθεια περισσότερο της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης των άπορων γυναικών. Πίστευε ακράδαντα ότι οι γυναίκες δεν είχαν καμία ευκαιρία, ειδικά αυτές που προέρχονταν από ασθενή οικονομικά στρώματα. Οι γυναίκες στην εποχή της ήταν το πιο ευάλωτο κομμάτι της κοινωνίας και το πιο αδικημένο, υστερούσαν σε μόρφωση, αμοιβές, δικαιώματα και παροχές, κάτι για το οποίο η Παρρέν αγωνίστηκε αδιάκοπα, αν και με πενιχρά αποτελέσματα.

Το 1911, η Καλλιρρόη Παρρέν ίδρυσε το Λύκειο των Ελληνίδων και μέσω αυτού την καταγραφή, διδασκαλία και παρουσίαση παραδοσιακών χορών, ενώ ήταν αυτή η οποία έδωσε μάχες προκειμένου οι γυναίκες να φοιτούν στο Πανεπιστήμιο και το Πολυτεχνείο, όταν πλέον αυτό είχε γενικευθεί στην Ευρώπη. Η Παρρέν έγραψε άρθρα, δοκίμια, μυθιστορήματα και θεατρικά έργα πάντα προσανατολισμένα στη θέση της γυναίκας και στα αιτήματά της. Η κληρονομιά της ανεκτίμητη. Πέθανε στην Αθήνα τον Ιανουάριο του 1940.

.

Σε όλο τον κόσμο, γυναίκες γελούν παρά τις δυσκολίες.

Οι γιαγιάδες, οι μητέρες, οι αδερφές, οι συντρόφισσες,

οι φίλες, οι συναγωνίστριες, οι συναδέλφισσες…

αλλάζουν τον κόσμο και τις ζωές μας καθημερινά!

.


Σήμερα, σε όλη την Ευρώπη οι γυναίκες απεργούν και διαδηλώνουν, ενάντια στις έμφυλες διακρίσεις, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας.

Φεμινιστικές οργανώσεις, συλλογικότητες γυναικών, και οι σχετικοί τομείς κομμάτων, καλούν τις εργαζόμενες σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, αγρότισσες, φοιτήτριες, μαθήτριες και όλες τις γυναίκες, να σταματήσουν την εργασία και τα μαθήματά τους, να μην προχωρήσουν σε αγορές και να απέχουν από τις ενδοοικογενειακές τους υποχρεώσεις για την σημερινή ημέρα.

Στην Αθήνα η συγκέντρωση είναι προγραμματισμένη για τις 13:30 μ.μ. στην πλατεία Κλαυθμώνος, από όπου και στις 14:00 μ.μ. θα πραγματοποιηθεί πορεία προς την Βουλή, ενώ στις 18:00 μ.μ. στα Προπύλαια θα πραγματοποιήσει συγκέντρωση η Ένωση Γυναικών Ελλάδος.