Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας (International Women’s Day) γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 8 Μαρτίου, σε ανάμνηση μιας μεγάλης εκδήλωσης διαμαρτυρίας που έγινε στις 8 Μαρτίου του 1857 από εργάτριες κλωστοϋφαντουργίας στη Νέα Υόρκη, οι οποίες ζητούσαν καλύτερες συνθήκες εργασίας. Η πρώτη Διεθνής Ημέρα της Γυναίκας γιορτάστηκε το 1909 με πρωτοβουλία του Σοσιαλιστικού Κόμματος των ΗΠΑ και υιοθετήθηκε δύο χρόνια αργότερα από τη Σοσιαλιστική Διεθνή. Ο εορτασμός, ύστερα από πολύχρονη καθυστέρηση καθιερώθηκε το 1910 με πρόταση της Γερμανίδας σοσιαλίστριας Clara Zetkin κατά τη διάρκεια της Δεύτερης Διεθνούς ενώ εορτάσθηκε για πρώτη φορά το 1911.
Η ιστορία της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας
Στις 8 Μαρτίου 1857: Οι γυναίκες πού δούλευαν στα εργοστάσια υφαντουργίας και ιματισμού (οι ονομαζόμενες “εργάτριες ρούχων”) στην Νέα Υόρκη των ΗΠΑ ξεσηκώθηκαν σε διαμαρτυρία. Αγωνίζονταν ενάντια στις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας και στο χαμηλό μισθό. Η αστυνομία επιτέθηκε στις διαδηλώτριες και τις διασκόρπισε. Δύο χρόνια αργότερα, πάλι το Μάρτιο, αυτές οι γυναίκες οργάνωσαν την πρώτη εργατική ένωση προσπαθώντας να προστατεύσουν τους εαυτούς τους και να κερδίσουν μερικά βασικά δικαιώματα στο χώρο εργασίας τους.
Στις 8 Μαρτίου 1908: 15.000 γυναίκες παρέλασαν μέσα από την Νέα Υόρκη απαιτώντας λιγότερες εργατοώρες, καλύτερο μισθό, δικαίωμα ψήφου και να σταματήσουν να απασχολούνται παιδιά σαν εργάτες. Υιοθέτησαν το σύνθημα “Ψωμί και τριαντάφυλλα” (Bread and Roses), με το ψωμί να συμβολίζει την οικονομική ασφάλεια και τα τριαντάφυλλα μια καλύτερη ποιότητα ζωής.
Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας ξεκίνησε ως ένας εορτασμός στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, της Ρωσίας, καθώς και του πρώην σοβιετικού μπλοκ. Σήμερα, σε πολλές περιοχές, η ημέρα έχει χάσει το πολιτικό της νόημα, και έχει γίνει απλώς μια ευκαιρία για τους άνδρες να εκφράσουν την αγάπη τους για τις γυναίκες όπως συμβαίνει και με τη γιορτή της μητέρας και την ημέρα του αγίου Βαλεντίνου. Σε άλλες περιοχές, ωστόσο, παραμένει ισχυρή η αρχική πολιτική σημασία της ημέρας για την υποστήριξη της ενδυνάμωσης και της ισότητα των γυναικών.
Πραγματική χειραφέτηση από τα δεσμά των κοινωνικών προτύπων
Ας αποτελέσει η φετινή ημέρα μία προσπάθεια να καταστεί βαθύτερη η συνειδητοποίηση της καταπίεσης που δέχεται η γυναίκα στα ασφυκτικά πλαίσια της κοινωνίας μας, ώστε σταδιακά να εκδυθεί το ρόλο που της επιβάλλουν τα κοινωνικά στερεότυπα και δεν την αφήνουν να χειραφετηθεί πραγματικά, ακόμα και στις υποτιθέμενες σύγχρονες δυτικές κοινωνίες. Ας μην είναι αυτή η ημέρα μία ακόμα δικαιολογία και κατ’ επίφαση γιορτή της “απελευθερωμένης” γυναίκας, με την οποία επιχειρούνται να κατευναστούν οι μηχανισμοί αντίδρασης, ώστε η ατομική, ιδιωτική δυσαρέσκεια των γυναικών να μη μετατρέπεται ποτέ σε συλλογική αγανάκτηση.
Διότι η αλήθεια είναι ότι παρόμοιες “Παγκόσμιες Ημέρες” εξυπηρετούν ως ασπιρίνη στην ανίατη ασθένεια και συχνά την συνεπικουρούν! Η μεν συντεταγμένη κοινωνία ξεπλένει τις ενοχές της, επιδεικνύοντας υποκριτικό σεβασμό σε ό,τι καταπιέζει: μετανάστες, πολιτικοί πρόσφυγες, ζώα και γυναικόπαιδα τιμώνται ανά διαστήματα με ημερίδες, εκδηλώσεις από πάσης φύσεως τιμητές, των οποίων ο καθημερινός βίος εμπεριέχει συνήθειες ολότελα διαφορετικές.
Ας σκεφτούμε λοιπόν όλοι ποια θέση επιφυλάσσει η “ανεπτυγμένη” κοινωνία μας στις γυναίκες και ποια η συμπεριφορά απέναντί τους. Και οι γυναίκες ακόμα περισσότερο, αν αισθάνονται ότι αυτή η θέση ανταποκρίνεται στον πολυσχιδή, πολυσήμαντο και γι’ αυτό καθοριστικό ρόλο τους, τόσο στο πεδίο της ανθρώπινης δημιουργίας εν γένει, όσο και στο πεδίο διαμόρφωσης της κοινωνικής δομής και θωράκισης της κοινωνικής συνοχής.